|
آلودگي هوا و بيماريهاي
تنفسي
هر فرد
بالغ به طور متوسط 20000 ليتر هوا در طي يك روز تنفس مي كند و حق مسلم هر فرد است
كه در فضاي پاكيزه تنفس كند. اما ميليون ها تن گاز و ذرات مضر كه هر ساله در اثر
احتراق ناقص سوختهاي فسيلي وارد هوا مي شوند،اين حق طبيعي را از افراد سلب مي كند.
اغلب اين آلاينده ها قابل رويت نيستند اما بسيار براي سلامت انسان زيان آور مي
باشند. لفظ آلودگي هوا وقتي اطلاق مي شود كه ميزان اين مواد سمي به بيش از حد قابل
قبول براي سلامتي انسان برسد،آلودگي هوا بيشتر در شهرهاي بزرگ و صنعتي ديده مي شود
و نيروگاهها، كارخانه ها و حتي اجاق هاي منازل
در ايجاد آن نقش بسزايي دارند. مواد متصاعد از اگزوز اتومبيل ها بيش از 75% مواد
سمي در هواي آلوده شهرهاي بزرگ را تشكيل مي دهند.
حساسيت
افراد نسبت به آلودگي هوا يكسان نيست . افراد مبتلا به بيماريهاي ريوي، سالخوردگاني
كه از بيماريهاي قلبي و ريوي رنج مي برند و همچنين كودكان بيشتر تحت تاثير آلاينده
ها هستند عايرعم اين هر ساله ميليون ها تن تن از گازها و ذرات مضر وارد هوا مي
شوند. برخي از اين آلاينده ها به هنگام استنشاق وارد ريه ها مي گردند.
دود سياه ناشي از موتورهاي ديزلي نمونه بارزي از آلودگي هواست. انواع ديگري از
موارد آلودگي هوا وجود دارند كه قابل رويت نيستند اما براي سلامت انسان بسيار زيان
آور مي باشد.
تا چهل
سال قبل دود ذغال سنگ عامل مهم آلودگي در هواي شهرهاي اروپا بود. در فاجعه عظيم مه
دود شيميايي اندن در سال 1952 بيش از 4000 نفر جان باختند. امروزه به بركت سوخت هاي
بدون دود، دودكشهاي بلند و كاهش آلاينده هاي صنعتي ،بعضي شهرهاي كشورهاي صنعتي
نسبتا عاري از دود هستند. البته اين بدان معني نيست كه آلودگي هوا كاملا از بين
رفته است. زيرا نيروگاهها، كارخانه ها ،ادارات و حتي منازل آلودگي هوا را دز شهرها
وحتي روستاها تشكيل مي دهند. حساسيت افراد نسبت به آلودگي هوا با يكديگر يكسان
نيست. افرادي كه بيشتر به بيماريهاي ريوي مبتلا مي باشند،سالخوردگاني كه از
بيماريهاي قلبي و ريوي رنج مي برند و همچنين كودكان بيشتر تحت تاثير آلاينده ها
هستند.
انواع
آلاينده ها دودزا
قسمت
اعظم دود شهرها از اگزوز ماشين ها بوجود مي آيد. اما در بعضي از مناطق سوخت ذغال و
سوخت نيروگاهها نيز در ايجاد دود شركت دارند. ذرات درشت د.ود در قسمت هاي فوقاني
دستگاه نفس، گير مي كنند و باعث اختلال در ترشحات بيني و سينوسها مي شوند ولي ذرات
ريز ممكن است در راههاي عميق تر ريه ها نفوذ كنند. حجم زياد اين ذرات باعث اشكال در
تنفس افراد مبتلا به آسم، برونشيت مزمن ،آمفيزم و ديگر بيماريهاي ريوي مي گردد و
حتي ممكن است باعث مرگ زودرس سالمندان مبتلا به بيماريهاي قلبي و ريوي نيز شود. در
موارد حاد آلودگي هوا،اقزايش مرگ و مير غالبا به دليل وجود اين ماده در غلظت هاي
زياد مي باشد.
دي اكسيد سولوفور (2os)
اين گاز
توسط موتورهاي ديزلي و نيروگاهها توليد مي گردد. دي اكسيد سولفور همراه دود عامل
مرگ و مير بالا در موارد حاد آلودگي هوا،در شهرهاي بزرگ و صنعت جهان است. اثر عمده
اين آلاينده ها بر ريه هاست . بدين ترتيب كه راههاي هوايي را تنگ مي كند و تنفس را
مشكل مي سازد و يا توليد اسيد به بافت هاي بيني ، حلق حنجره و ريه آسيب مي رساند.
اين عارضه در بيماران آسمي و كودكان آشكارتر است.
دي
اكسيد نيتروژن (2No)
اين گاز
يكي از اكسيدهاي نيتروژن (NOX)مي باشد. اكسيدهاي نيتروژن در اثر احتقاق مواد سوختي
در ماشين ها و نيروگاهها ايجاد مي گردند. دي اكسيد نيتروژن مخاط برونش ها را تحريك
مي كند و بدين وسيله سبب افزايش عفونت هاي تنفسي در كودكان و افزايش شكايات تنفسي
مثل سرفه و خلط در بزرگسالان مي شود. بيماران مبتلا به آسم به اثرات ناشي از اين
گاز به شدت حساس مي باشند.
اوزون
(3O)
اوزون
مهمترين بخش مه دود فتوشيميايي مي باشد. اين گاز از تركيب دو نوع از آلوده كننده ها
كه در اثر تردد اتومبيل ها ايجاد مي گردند،( هيدرات كربي و اكسيد نيتروژن (NO) در
زيز نور خورشيد ) توليد مي گردد . سطح اوزون معمولا تابستان ها به بالاترين حد خود
مي رسد. اوزون باعث تحريكات ريوي ،سرفه و درد سينه مي شود. به علاوه سبب خارش چشم
، بيني و گلو مي گردد. افراد مبتلا به بيماريهاي ريوي بيشتر در معرض خطر هستند. ولي
يك سوم مردم عادي هم در صورتي كه فعاليت خارج از خانه داشته باشند دچار علائم ريوي
مي شوند و ظرفيت آنها كاهش مي يابد.
مونوكسيدكرين
مونوكسيدكرين گازي بي بو و سمي است كه عمدتا از اگزوز ماشين در اثر احتراق ناقص
سوخت هاي فسيلي ناشي مي شود. اين گاز حمل اكسيژن خون به مغز ، قلب و اعضا ديگر را
مختل مي كند و افرادي كه به امراض قلبي مبتلا هستند به علت كاهش اكسيژن خون مخصوصا
در معرض خطر توليد مي باشند. دود سيگار يكي ديگر از منابع مهم مونواكسيد كربن است.
بنابراين ميزان اين گاز در خون افراد سيگاري بسيار بالاتر از افراد غير سيگاريست .
سرب
سرب فلزي
است كه براي احتراق بهتر بنزين به آن اضافه مي شود و پس از سوخت بنزين در هوا آزاد
مي گردد.ميزان سرب در اطراف محل هاي پرترافيك بيشتر است و اثرات عمده اين فلز مختل
كردن رشد طبيعي و ايجاد اختلالات عصبي در كودكان و افزايش فشار خون مي باشد.
هواي
اسيدي
هواي
اسيدي در اثر مه دود فتو شيميايي هنگامي كه دي اكسيد كربن و دي اكسيد سولفور و
بويژه اكسيد نيتريك به اسيد تبديل مي شوند، به وجود مي آيد. اين گازها ابرهاي
بسيار ظريفي از قطرات ريز اسيدي را تشكيل مي دهند.اين هواي اسيدي بعدا به صورت
باران اسيدي فر و مي ريزد و باعث آسيب رساندن به گياهان و درخت ها مي شود. اگر ذرات
اسيد ريز وارد ريه ها شوند تحريكات راه هاي تنفسي ، سرفه و حتي خس خس سينه را به
همراه دارند.
چطور
مي توان خود را از مضرات آلودگي در امان نگاهداشت ؟
افرادي
كه به مدت طولاني در معرض آلودگي شهري هستند مثل دوچرخه سوارها ، نامه رسان ها ،
پليس هاي راهنمايي رانندگي و نگهبانان بايد با استفاده از ماسك هاي بخصوصي در جلوي
بيني، خود را در مقابل آلودگي محافظت كنند. اين ماسك ها در دور نگهداشتن ذرات درشت
بسيار موثرند و افراد آسمي و كساني كه مشكلات تنفسي مبتلا هستند با استفاده از آنها
راحتي بيشتري احساس مي كنند، همچنين اين ماسك ها علامت و هشدار خوبي نيز براي
رانندگان مي باشد چون به آنها نشان داده مي دهد كه مردم چقدر از آلودگي هوا رنج مي
برند. بايد توجه داشت افرادي كه نسبت به آلودگي حساسيت دارند بايد زمان كمتري را در
بيرون از منزل بويژه خيابان ها سپري كنند.
براي
مقابله با آلودگي هوا چه بايد كرد؟
اتومبيل
،اتوبوس ها و ميني بوس ها مهمترين منبع آلودگي هوا را در شهرها تشكيل مي دهند. با
استفاده از بنزين بدون سرب و نصب صافي در پاك اتومبيل مي توان ميزان برخي از آلوده
كننده ها را كاهش داد. اما مهمترين راه مقابله با اين مشكل استفاده بيشتر از وسايل
نقليه عمومي و تصويب قوانين براي برخورد جدي با وسايل آلوده كننده و ايجاد فضاي سبز
در شهرها هستند.
 | 
