بيماري سل در كودكان

 سل چيست ؟

بيماري سل يكي از قديمي ترين بيماريهاي شناخته شده بشر مي باشد كه سابقه آن به مصر باستان برمي گردداين بيماري عفوني ناشي از ميكروب سل است كه اكثرا ريه ها را مبتلا مي سازد كه به اصطلاحا (‌سل ريوي )مي گويند. همچنين بيماري سل مي تواند به جز ريه ها ستون مهره ها غدد لنفاوي  دستگاه  گوارش و كليه ها و ساير قسمتهاي بدن را نيز درگير نمايد كه در اينصورت ( سل خارج ريوي ) ناميده مي شود.

 بيماري سل چگونه  به كودكان منتقل مي شود؟

ميكروب سل به صورت ذرات ريز از طريق سرفه، عطسه ، صحبت و يا خنده، توسط فردي كه مبتلا به سل ريوي است در هوا پخش مي شود. اين ذرات ميكروبي بسيار كوچك هستند و در هواي موجود در فضاي بسته براي مدت طولاني به طور معلق باقي مي مانند. كودكاني كه در تماس نزديك با فرد مبتلا به سل ريوي هستند توسط ميكروب سل آلوده مي شوند .

انتقال بيماري سل به عوامل مختلفي از قبيل : مدت زمان تماس ، تعداد ميكروب سل و وضيعت تغذيه اي كودك بستگي دارد. سو تغذيه كودك در سنين پايين كودكي ، مكانهاي پر از ازدحام و كوچك ، بهترين شرابط براي تسهيل انتفال عفونت به كودكان مي باشد .

 آيا تمامي كودكاني كه با ميكروب سل آلوده شده اند به اين بيماري مبتلا مي شوند؟

ورود ميكروب سل به ريه ها مساوي با ابتلا به  سل نيست. در اين حالت سيستم ايمني كودك در برابر ميكروب دفاع  كرده  و ميكروب را غير فعال مي سازد. كودك آلوده به ميكروب سل كاملا سالم مي باشد و بدون علائم بيماري است . راديوگرافي ريه ها طبيعي است و تنها يافته ، مثبت شدن تست پوستي سل ( تست توبركولين ) مي باشد .

 آيا سل كودكان مسري است ؟

خير، كودكان در اثر موارد به سل ريوي خلط منفي هستند كه قابل سرايت نمي باشد. ميزان ميكروب سل در خلط كودكان كم بوده و اصطلاحا سل كودكان را سل كم باسيل مي نامند . از طرفي كودكان به ميزان بيشتر از بالغين مبتلا به خارج ريوي مي شوند كه اين نوع سل در اغلب موارد مسري نمي باشد.

 علائم و نشانه هاي سل كودكان  

بيماري سل در كودكان معمولا بدون علامت است . گاهي علائم غير اختصاصي از قبيل تب ، كاهش وزن و تعريق وجود دارد . هرچند سن كودك كمتر باشد علائم بيماري سل خفيف تر و غير اختصاصي تر مي باشد .
در سنين نوجواني علائم بيماري سل مشابه بالغين به صورت سرفه هاي مزمن خلط دار، كاهش وزن و تب است .
نشانه هاي سل خارج  ريوي بستگي به عضو درگير دارد كه در اكثر موارد در كودكان به صورت بزرگتر شدن غدد لنفاوي گردني است.

 تشخيص سل در كودكان  

با توجه به اينكه كودكان مبتلا به سل اكثرا بدون علامت مي باشند و سل ريوي در آنها از نوع كم باسيل است و از طرفي جدا كزدن ميكروب سل در كودكان بسيار مشكل مي باشد، تشخيص سل در كودكان مشكل است .گرفتن سابقه خانوادگي ابتلا به سل در خانواده اهميت زيادي دارد. با توجه به اينكه منبع انتقال ميكروب سل به كودكان ، ابتلا به سل ريوي خلط مثبت مي باشند ، بررسي كليه كودكاني كه در تماس نزديك با بيماران قرار دارند ضروري است.

بررسيهاي ديگر شامل : راديوگرافي ريه ها، تست پوستي سل ، آزمايش خلط يا شيره  معده  در سه نوبت از نظر ميكروب سل و معاينه باليني دقيق توسط پزشك است .

 درمان سل كودكان چگونه است ؟

درمان سل كودكان مشابه سل بالغين است. درمان شامل استفاده از چهار داروي خوراكي ضد سل است كه اين روش درماني را درمان دارويي كوتاه مدت سل مي نامند. داروها شامل : قرص ايزونيازيد ، قطره يا كپسول ريفامپين ، قرص اتامبوتول و قرص پيرازيناميد است. داروها روزانه و صبح ناشتا توسط كودك مصرف مي شود.طول مدت درمان به طور معمول 6 ماه است و معاينه باليني كودكان ماهيانه توسط پزشك بايد صورت گيرد.

 نحوه پيشگيري سل در كودكان  

مودكاني كه در تماس نزديك با فرد مبتلا به سل ريوي قرار دارند بايستي از قرص ايزونيازيد به مدت 6 ماه به عنوان پيشگيري استفاده نمايند. تزريق واكسن ب .ث.ژ در دوره  نوزادي از فرمهاي پيشرفته سل از قبيل سل مغزي و سل متتشر جلوگيري مي كند. در نهايت موثرترين برنامه جهت پيشگيري از بيماري سل در كودكان، درمان كوتاه مدت و نظارت مستقيم بالغين مبتلا به بيماري سل مي باشد.