|
 تغذيه با
شير مادر بايد بلافاصله بعد از تولد شروع شود تا اولين غذاي نوزاد،شير مادر باشد.
ارجح است كه در اتاق زايمان پس از خشك كردن نوزاد و پوشاندن سر او ،نوزاد را روي
پستان مادر قرار دهند و هر دو را با پوششي گرم ، بپوشانند تا تماس پوست با
پوست به خوبي برقرار شده
و تغذيه با شير مادر آغاز گردد. پس از آن نيز نوزاد بايد در تمام مدت بيست و
چهار ساعت در كنار مادر خود باشد.
 شير مادر
در روزهاي اول ، آغوز يا ماك ناميده مي شود كه حجم محدودي دارد يعني در هر نوبت
شيردهي ممكن است از يك يا دو قاشق مرباخوري در هر پستان تجاوز نكند، البته نياز
نوزاد هم در همين حد است. بديهي است مكيدن هاي مكرر شيرخوار، مقدار شير مادر را
مطابق نياز و رشد كودك افزايش مي دهد. استفاده از آغوز بلافاصله پس از تولد و در
روزهاي بعد،نوزاد را مقابل انواع ميكروب ها و عوامل بيماري زا حفظ كرده و مصرف
مكرر آن احتمال بروز زردي را كاهش مي دهد.
در هفته هاي اول ،در هر وعده تغذيه ، بايد از هر دو پستان به نوزاد شير داد تا
سبب تحريك ترشح شير شود. يعني بعد از تخليه يك پستان ، نوزاد به پستان ديگر گذاشته
شود. در هفته هاي بعد بر حسب نياز و ميل شيرخوار مي توان از يك يا هر دو پستان
استفاده نمود كه استفاده از هر دو شير پستان متداول تر بوده ولي با توجه به اين كه
مقدار چربي شير مادر در انتهاي هر نوبت شير دهي بيشتر است ، توصيه مي شود در هر
نوبت حداقل يك پستان به طور كامل تخليه شود. به طور كلي در شير دادن بهتر است تناوب
استفاده از پستان ها رعايت گردد. به عنوان مثال ، اگر در يك وعده ، شيرخوار ابتدا
از شير پستان چپ تغذيه كرد،در وعده بعد بايد اول از پستان راست شروع كند.
طول مدت شير خوردن از هر پستان و فواصل تغذيه از روز اول تولد بايد مطابق ميل و
دلخواه شيرخوار باشد و هرگز نبايد براي آن محدوديتي قائل شد. بنابراين ، زمان بندي
براي شير دادن مثلا هر 3 يا 4 ساعت يك بار درست نبوده و شير خوار بايد بر حسب نياز
و گرسنگي در هر ساعت از شب يا روز كه مايل است از شير مادر استفاده كند. اگر
نوزاد زياد بخوابد ( بيش از 3 ساعت در روز و يا بيش از 4 ساعت در شب ، در هفته هاي
اول عمر ) و يا اگر پستان هاي مادر بيش از حد پر شود، بايد نوزاد را به پستان گذاشت
تا شير بخورد.
تغذيه مكرر
موجب كاهش احتقان پستان هاي مادر ، افزايش شير و برقراري ارتباط عاطفي قوي تر بين
مادر و فرزند و نيز افزايش اعتماد به نفس مادر مي گردد. اين مادران كه معمولا
قادرند كودكان خود را به خوبي تا 2 سال و يا حتي بيشتر ، شير دهند.
براي آن كه شيرخوار بتواند به راحتي و به مقدار كافي از شير مادر تغذيه كند، بهتر
است بدنش خشك و تميز باشد. پيچيدن محكم شيرخوار و يا محيط بسيار سرد يا گرم ، موجب
كاهش تمايل و اشتهاي كودك جهت شيرخوردن مي شود.
قبل از هربار شير دادن، مادر بايد دست هايش را با آب و صابون بشويد. در صورت امكان
بهتر است روي يك بار استحمام كند و اگر اين عمل برايش مقدور نيست روزي يك بار پستان
هايشان را با آب تميز و سالم بشويد و از هيچ محلول ضد عفوني كننده نظير صابون يا
الكل استفاده ننمايند زيرا ممكن است منجر به ترك خوردن نوك پستان هايش مي شود.
بعد از خاتمه شير دادن و قبل از پوشاندن پستان براي جلوگيري از صدمه به نوك پستان
بهتر است يك يا چند قطره شير خود را بر روي نوك پستان بگذارد تا در معرض هوا خشك
شود. به عبارت ديگر بعد از شير دادن نيازي به شستشوي پستان نيست.
براي اين
كه ترشح شير، لباس را خيس نكند مي توان از يك تركه پارچه تميز و لطيف ( تنظيف)كه
در داخل سينه بند قرار مي گيرد استفاده نمود تا شير ترشح شده حذب شود و لباس را خيس
و بد منطره ننمايد. دستمال هاي كاغذي به علت امكان ايجاد حساسيت ، توصيه نمي شود.
در بعضي موارد از جمله وضعيت نادرست مكيدن ، كه متوقف نمودن تغذيه ايي از پستان
ضروري است بهتر است پستان از دهان شيرخوار بيرون كشيده نشود بلكه انگشت كوچك دست را
از گوشه دهان شيرخوار وارد نمود يا روي آرواره تحتاني به طرف پايين فشار آورد تا
خلاء ناشي از مكيدن برطرف و پستان به آساني رها شود
دو نكته بسيار مهم ،
1- كفايت
شير مادر
بهترين راه براي تشخيص كافي بودن شير مادر،كنترل افزايش وزن شيرخوار است
كه با
مراجعه به پزشك يا مراكز بهداشتي درماني و با وزن كردن ماهيانه شيرخوار و ثبت آن
بر روي كارت پايش رشد و رسم منحني رشد مشخص مي شود.
چنانچه شيرخوار منحصرا از شير مادر استفاده مي كند دفع مكرر ادرار ( داشتن 6 عدد
يا بيشتر كهنه خيس ) خود دال بر كفايت شير مادر است.
مدفوع شيرخواراني كه ازشير مادر تغذيه مي كنند شل تر و دفعات آن نيز بيشتر از
دفعات اجابت مزاج شيرخواراني است كه با شير خشك تغذيه مي شوند لذا اين مسئله را
نبايد با اسهال اشتباه كرد.
2- طول مدت
شيردهي :
در مورد طول
مدت شيردهي خداوند در قرآن كريم مي فرمايند:
؛ مادران دو
سال كامل فرزندان خود را شير مي دهند؛( سوره بقره آيه 233)
صاحب نظران
وسازمان هاي بين المللي بهداشتي نيز ادامه شيردهي را به مدت دو سال يا بيشتر توصيه
مي كنند كه از پايان 6 ماهگي مواد غذايي مناسب و كافي نيز در اختيار كودك قرار داده
مي شود.
 | 
