|
براي حفظ و
تداوم شيردهي اصول زير بايد رعايت شود:
1-مكيدن صحيح و مكرر:
مهم ترين
عامل در افزايش شير مادر، مكيدن درست شير ازپستان مادر توسط شيرخوار و تخليه
پستان است. اگر شير ترشح شده در پستان ها مرتبا تخليه شود؛به تدريج توليد و ترشح
آن كاهش يافته و سپس متوقف مي گردد. هر چه تغذيه با شير مادر زودتر شروع شود،
احتمال موفقيت در امر شيردهي بيشتر است.
بيشتر
شيرخواران 5/1 تا 3 ساعت پس از تغذيه ،دوباره گرسنه مي شوند و در اين مدت ،شير
هم به حد كافي ترشح شده و در پستان ها ذخيره شده است . بهترين توصيه آن است كه
دفعات تفذيه و طبق ساعت و دقيقه خاص نباشد، بلكه بسته به ميل و تقاضاي شيرخوار
تنظيم شود.
2-آرامش
خاطر مادر:
يكي ديگر از
عوامل مهم در شيردهي موفقيت آميز، آرامش خاطر و عدم نگراني مادر است.
برعكس،نگراني و اضطراب عاملي بسيار مهم دركاهش جاري شدن شير(يا به اصطلاح رگ
كردن پستان) است.از مهم ترين عواملي كه در روزهاي اول ، باعث نگراني مادر مي شود
، كم بودن حجم شير است. بايد به مادران يادآوري نمود كه اكثريت عظيمي از مادران
درروزهاي اول سال زايمان شير كمي دارند كه اين امر كاملا طبيعي است. ولي به تدريج
كه نوزاد با علاقه و هوشياري بيشتر و مكرر پستان هاي مادر را مي مكد بر حجم شير
افزوده شده و نيازهاي نوزاد تامين خواهد شد . البته حمايت همسر و افراد خانواده و
نيز اطمينان خاطر از تامين اقتصادي و شغلي مي تواند نقش موثري در تداوم شيردهي
داشته باشد.
3- دفعات و وضيعت صحيح شير دادن:
دفعات و
وضيعت صحيح شير دادن نثش ارزنده اي در تداوم شيردهي دارند،چرا كه با رعايت برخي
نكات و به كارگيري پاره اي فنون ، مي توان از احتقان ،درد پستان ،ترك خوردنن
نوك پستان ، گلوله شدن ،ماستيت يا آبسه و غيره جلوگيري نمود. اگر شيرخوار در
موقع گرفتن نوك پستان قسمت هاله را به درستي در دهان نگيرد، مكيدن نوك پستان به
تنهايي،مي تواند موجب زخم و ترك خوردن آن شود.
در اين گونه موارد ضمن اصلاح نحوه شيردهي ، بايد ادامه شيردهي به طور مكرر توصيه
شود، زيرا در صورت عدم تخليه پستان ، تورم و فشار زيادي در آن ايجاد مي شودكه خود
زمينه ساز بروز عفونت و آبسه خواهد بود. بهطور
كلي اگر شيرخوردن شيرخوار برحسب ميل او يعني زود زود باشد ،هرگز احتقان و تورم
پستان بوجود نخواهد آمد. در غير اين صورت حدود 48 ساعت پس از تولد، پستان ها دچار
حالت پري و احتقان مي شوند كه معمولا 4 تا 5 روز بعد ازتولد اين حالت بر طرف مي
شود.
اگر مادر از
اين وضعيت اطلاع نداشته باشد ،حالت احتقان را حمل بر زيادي شير مي كند . و از
بين رفتن آن را در روزهاي چهارم و پنجم ناشي از كاهش شير خود تصور مي نمايد. اين
امر علاوه بر ايجاد اضطراب و نگراني ،ممكن است موجب شروع مصرف شير مصنوعي براي
شيرخوار نيز بشود.
در صورت
بروز ترك خوردگي يا شقاق نوك پستان ،بهتر است شيرخوار تغذيه را از پستان سالم
شروع كند و به طور مكرر با هر دو پستان تغذيه شود. اگر وضعيت شير خوردن نادرست
است،بايد اصلاح و اگر درست است سعي شود در هر نوبت در وضعيت هاي مختلف و مطابق
با آنچه در صفحات قبل به آن اشاره شده ،شير خوردن ادامه يابد.
4- تغذيه صحيح و فعاليت جسمي مناسب:
در دوران
شيردهي مادر بايد از خستگي مفرط پرهيز نموده ، ضمن انجام فعاليت جسمي مناسب به
تغذيه خود نيز نوجه نمايد و از حمايت رواني بقيه اعضاء خانواده به ويژه همسر خود
برخوردار باشد تا احساس شادابي و سلامت كند. تغذيه خوب و داشتن ذخاير كافي از
دوران بارداري و همچنين در دوران شيردهي به ترشح بيشتر شير و
تغذيه
موفق شيرخوار كمك مي نمايد. مادر در دوران شيردهي احتياج به انرژي بيشتري براي
ساختن شير مورد نياز كودك دارد كه اين انرژي را بايد از طريق غذاهاي كافي و متنوع
تامين كند. مادري كه شير مي دهد ، نبايد به فكر وزن اضافي خود باشد. چند كيلو گرم
وزن اضافي باقي مانده از دوران بارداري ، به عنوان ذخيره اي در جهت توفيق شيردهي
مادراست و تا پايان دوران شيردهي اين افزايش وزن نيز از بين رفته و وزن مادربه
حالت طبيعي باز خواهد گشت. مصرف شير در برنامه غذايي مادران شيرده بسيار ضروري
است. در صورت عدم دسترسي به شير مي توان از ماست ، دوغ ، كشك و پنير به ميزان
مناسب استفاده كرد.
علاوه
برمصرف روزانه شير يا ماست ، مادر بايد در جواب تشنگي خود آب و ساير مايعات را
نيز مصرف نمايد و متوجه باشد كه نوشيدن بيش از حد مايعات توليد شير را نمي كند.
مصرف ويتامين (آ) از طريق مصرف انواع سبزي هاي زرد و سبز مانند هويج ، اسفناج و
كدو حلوايي و ميوه هايي مانند طالبي،هندوانه ،زرد آلو و انگور تامين مي شود.
استفاده از
لبنيات براي دريافت ميزان كلسيم مورد نياز،ضروري است. در صورت عدم تحمل شير و
فراورده هاي آن ، بايد با نظر پزشك از قرص هاي كلسيم همراه با ساير غذاهايي كه
حاوي كلسيم هستند استفاده شود. مادر بايد از يك رژيم غذايي متعادل بهره ببردو هيچ
غذايي نبايد بي دليل از برنامه غذايي او حذف شود. در عين حال ، نبايستي در تغذيه
خود افراط كند چون دچار اضافه وزن و چاقي خواهد شد.
در شرايطي
كه مادر عدم تحمل نسبت به بعضي از غذاها نشان مي دهد، با بهره گيري از روش هاي
جانشيني ، مواد غذايي ديگري را مي تواند جايگزين نمود. براي جلوگيري از ابتلاء
مادر به پوكي استخوان و كم خوني و يا مشكلات ديگر بهتر است مادر از انواع ويتامين
هاي خوراكي ،و مينرال و آهن استفاده نمايد و حتي الامكان همه روزه پوست بدن خود
و به خصوص دست ها و صورت را در معرض نور مستقيم آفتاب قرار دهد.
5-ساير عوامل:
ساير عوامل
موثر در حفظ وتداوم شيردهي عبارتند از :
الف )هم
اتاقي بودن مادر و نوزاد
ب ) مكيدن
مكرر پستان در روزهاي اول
ج
)ترخيص نوزاد و مادر از زايشگاه با يكديگر
در مواردي
كه نوزاد نارس يا بيمار و در بيمارستان بستري ولي به دلايلي ، مادر مرخص شده باشد
،براي حفظ وتداوم شيردهي بايد امكاناتي فراهم شود تا مادر علاوه بر شير دادن به
نوزاد در بيمارستان ،ساعاتي را نيز در كنار نوزاد خود مانده و در بخشي از مراقبت
هاي كودكش نيز مشاركت نمايد.
د) پشتيباني
همه جانبه جامعه ، به ويژه همسر ، اطرافيان ، كار فرما و پزشك از مادر در امر
تغذيه يا شير مادر.
ه)شروع به موقع تغذيه تكميلي :اگر غذاهاي جامد زودتر از موعد موقرر يعني قبل از
پايان 6 ماهگي شروع شوند، علاوه بر افزايش احتمالي بيماريهاي عفوني موجب كاهش
دفعات شيردهي مادر و كمتر مكيدن پستان توسط شيرخوار مي شوند كه خوب سبب توليد
كمتر شير و در نتيجه كاهش وزن شيرخوار خواهد شد. . در مواردي كه شيرخوار دچار افت
رشد و سوء تغذيه باشد و ثابت شود كه ناشي از كمبود شير مادر است مي توان غذاي
كمكي را بين 4 تا 6 ماهگي شروع كرد ولي تحت شرايطي دادن غذاي كمكي قبل از پايان 4
ماهگي توصيه نمي شود.
 | 
