|
سرفه تنها عامل دفاعي براي خروج ترشحات و اجسام خارجي از مجاري
تنفسي مي باشد ، اگر چه كه عوامل كمكي ديگري نيز همانند رفلكس تهوع
، مژكهاي تنفسي و ماكروفاژهاي آلوئولي نيز وجود دارند .
گيرنده هاي حسي در ميان مژكهاي تنفسي جايگزين شده و نسبت به محركهاي
شيميايي و مكانيكي حساسند و سپس تحريكات از راه عصب واگ به مركز
سرفه در پل مغزي و ساقه فوقاني مغز منتقل و سپس از راه وابران واگ و
فرنيك به حنجره و عضلات بين دنده اي و ديافراگم و عضلات جدار شكم
منتقل شده و باعث سرفه مي شود .
سرفه با يك دم سريع و كوتاه آغاز مي شود و سپس گلوت بسته شده حجم
زيادي از هوا وارد ريه مي شود و در فاز بازدمي انقباض شديد عضلات
سبب افزايش فشار و باز شدن ناگهاني گلوت و ايجاد سرفه مي شود .
نتيجه اينكه : سرفه يك مكانيسم يا رفلكس حفاظتي ريه در برابر مواد
محرك و موارد خارجي مي باشد و توقف كامل آن جايز نيست اما سرفه هاي
شديد و مزاحم كه تحريكي بدون خلط بوده مي تواند توسط بعضي از
داروهاي ضد سرفه كه اشاره خواهد شد تضعيف گردد . اما جهت سرفه هاي
همراه با دفع خلط را نبايستي داروهاي ضد سرفه تجويز شونده و نيز
چنانچه تشخيص اين بود كه سرفه همراه خلط هست ولي خروج خلط به خوبي
صورت نمي گيرد ، مي توان از داروهاي خلط آور استفاده نمود.
انواع شربتهای
سينه
1.
داروهاي ضد سرفه عبارتند از :
مخدرها (كدئين ) و دكسترومتورفان .
كدئين در سطح سيستم عصبي مركزي و احتمالا محيطي باعث توقف سرفه مي
شود ولي با توجه به اينكه اثر قوي در مهار نمودن سرفه دارد ، معمولا
بطور روتين بكار نمي رود . مضافا به اينكه مصرف اين دارو در برونشيت
مزمن ، برونشكتازي ، و آسم بايد با احتياط بسيار همراه باشد و گرنه
و مي تواند مشكلاتي را ايجاد كند . بهر حال كدئين اثرات عمومي ناشي
از مخدرها را دارا است و بنابراين سعي بر آنست كه كمتر از اين دارو
استفاده شود.
اما دكسترومتورفان كه يك استرئوايزوايزمر راست گردان مشتمل متييله
شده لوورفانول است و اثرات مخدري كدئين را به ميزان كمتر داراست ،
مي تواند مورد استفاده قرار گيرد . مصرف اين داروها در ماههاي اول
توصيه نمي شود .
اما دكسترومتورفان نيز بايستي در مورد سرفه هاي تحريكي خشك كه مزاحم
هستند مصرف شود و نه در مواردي كه سرفه توام با خلط است . در مواردي
كه احتمال آسم مي رود مصرف اين دارو بايد بسيار محتاطانه باشد .
دكسترومتورفان اثرات گوارشي و خواب آلودگي كدئين را ندارد اما اثر
ضد سرفه اي مساوي با آن را دارد .
2.
آنتي هيستامينها : آنتي هيستامينها به
علت اثر مركزي ضد سرفه اثر مي كنند اما چند نكته گفتني است .
اول : اثر مشابه اتروپين آنها و خشك
كردن دستگاه تنفسي يك اثر بد اين داروها مي باشد .
دوم : در آلرژي تنفسي تحتاني نبايد
مصرف شود زيرا به علت اثر متذكر در فوق ، مي تواند پلاكهاي تشكيل
شده را متراكمتر كرده و حتي باعث خفگي شود .
سوم : تشنج و ساير اختلالات عصبي جز و
عوارض اين داروها است .
چهارم : مصرف اين داروها در ماههاي
اول توصيه نمي شود ، زيرا نوزادان به علت حساسيت بيشتر به عوارض ضد
موسكاريني اين دارو بيشتر دچار عوارض عصبي مي شوند .
نتيجه اينكه : آنتي هيستامين ها در دستگاه تنفسي تحتاني داروهاي خوب
و متداولي نيستند و عمدتا مورد استعمالي ندارند و تنها در دستگاه
تنفسي فوقاني كه بصورت رينيت آلرژيك باشد مورد استعمال خوبي دارند .
3.
كسپكتورانت : تركيباتي شبيه
Guaifenesin
،
Glyceryl Guaiacolate
هستند . با كم شدن
قوام موكوس ، سرفه كاهش مي يابد ، به اين معني كه افزايش ترشح آبكي
، باعث خروج ترشحات از راههاي هوايي مي شود .
گايافنرين ، گاياكولات و كلرور آمونيوم جزو اين دسته از داروها
هستند. اما باز يادآوري اين نكته مهم ضروري است كه در صورت وجود خلط
احتياج به تجويز اين داروها نيست و همچنين مواردي كه سرفه خشك و
تحريكي است نيز نيازي به مصرف اين داروها وجود دارد .
4.
موكولتيك ها : بروم هگزين وان استيل
سيتئين جزو اين دسته اند . در مواردي كه مشكل بيمار وجود خلط غليظ و
موكوس است ، مصرف اين دارو توصيه مي شود براي مثال در آسم ، برونشيت
مزمن و برونشكتازي.
نتيجــــــــه
:
داروهاي ضد سرفه در موارد بيماريهاي ريوي و سرفه كاربرد وسيع و
روتين ندارند . مصرف آنها حتي مي تواند مضر باشد . مصرف شربتهاي
سينه در ماههاي اول در كودكان و در بيماران با احتمال آسم بايستي
با احتياط كامل همراه باشد .آنتي هيستامينها كه بطور معمولي در
شربتهاي سينه وجود دارند بعلت اثر خشك كنندگي دستگاه تنفس نبايد
بطور روتين مصرف شوند ، و جز در رينيت آلرژيك يعني آلرژي دستگاه
تنفسي فوقاني ، در ساير موارد مصرف بسيار محدودي دارند .
هيدراتاسيون بيماري ريوي با آب معمولي ( خوردن مايعات بيشتر ) يكي
از راههاي مفيد و سالم براي افزايش خلط و دفع آسانتر ترشحات مي باشد
.
نكته آخر اينكه سرفه يك رفلكس مفيد تنفسي است و همراه بايد مراقب
باشيم كه با مهار نمودن آن بيماري ريوي را بدتر نكنيم مگر سرفه هاي
خيلي سخت و شديد باشد . اين تجويز بايد بطور حساب شده باشد و در هر
مورد اقدام خاص مربوط به آن را انجام دهيم .
|
