اگر كودكان زير 6 ماه دچار انحراف رشد شدند چه بايد كرد؟

در بين كودكاني كه از شير مادر تغديه مي كنند و افزايش وزن مطلوبي ندارند رفتارهاي متفاوتي به چشم مي خورد. مثلاً : بعضي از كودكان بسيار تحريك پذير بوده و زياد گريه مي كنند، سريع ولي كوتاه مدت شير مي خورند ، گريه هاي كوليكي ( قولنجي ) دارند. اگر مادر از گريه هاي شديد و طولاني شيرخوار ،‌خسته و دچار استرس شود ممكن است رفلكس جاري شدن شيرش (let-down ref.) نيز كم شده و حلقه معيوبي در رابطه بين مادر و كودك ايجاد گردد. در اين گونه موارد بايد به مادر اطمينان داده شود كه فرزندش بيمار نيست و اين رويداد موقتي و زودگذر است .

ضمن تشويق مادر به شير دادن بيشتربه او بايد آموزش داد كه اگر شيرخوار پستانهاي او را خوب تخليه نمي كند، قسمت آخر شيرش را كه چربي بيشتري دارد بدوشد و با قاشق به كودك بدهد، همچنين دردهاي كوليكي او را با روشهاي متداول نظير در آغوش گرفتن و لالايي گفتن و يا بر روي شكم خواباندن ( روي دست و يا كيسه آب گرم) پاسخگو باشد.

 

برخي كودكان كه خوب رشد نمي كنند عادت دارند كه بعد از شيرخوردن به مدت طولاني بخوابند بدون اينكه بيدار شوند يا گريه كنند و مادر هر چه انتظار مي كشد كه شيرخوار بيدار شود و يا علامتي نشان دهد كه دال بر گرسنگي او باشد چنين نشانه اي را نمي بيند. در اينگونه كودكان ، مادران بايد هر دو يا سه ساعت كودك را براي شير خوردن بغل كنند ، با صورت او بازي كنند صورتش را آرام با دستمال تميز مرطوبي بشويند و او را براي شير خوردن بيدار و آماده نمايند.

  

اصولاً در مورد شيرخواراني كه از افزايش وزن مطلوبي برخوردار نيستند ضمن اينكه بايد اطمينان حاصل نمود كه كودك بيمار نيست در عين حال بايد وضعيت شير خوردن و تغذيه اورا با دقت مورد بررسي قرار داد. در اين ارتباط توجه به نكات زير ضروري است:

گاهي اوقات زود جدا كردن شيرخوار از پستان مادر مي تواند موجب كندي افزايش وزن به دليل دريافت ناكافي شير بشود . معمولاً شيرخواران سالم در مورد طول مدت شيرخوردن از پستان ، درست تصميم مي گيرند و تا سير نشوند پستان را رها نمي كنند. ولي بايد توجه داشت كه برخي از شيرخواران ، پستان مادر را با تاني و كندي مي مكند و ممكن است مدت خيلي طولاني تري براي شيرخوردن وقت بگيرند و اين امر در هفته هاي اول بعد از تولد و در شيرخواران كم وزن و يا نارس و يا بيمار خيلي شايع تر است.

گاهي اوقات فواصل طولاني بين شيردهي موجب دريافت كمتر شير و در نتيجه افزايش نامطلوب وزن مي شود . تغذيه مكرر از پستان ، نقش اساسي در افزايش شير مادر دارد. هر چند اين امر مهم براي تمام طول مدت شيرخواري صادق است ولي ظرف 8 هفته اول عمر مطلبي حياتي است. در طي اين مدت اگر شيرخوار براي مدت طولاني بخوابد مادر بايد او را بيدار كند و به او شير بدهد. چون ترشح هورمون پرولاكتين در طول شب بيشتر است لذا توليد شير مادر هم در ساعات شب بيشتر خواهد بود در نتيجه تغذيه مكرر در طول شب موجب افزايش وزن بيشتري براي شيرخوار مي شود.

دادن آب و يا آب قند مي تواند موجب كندي رشد شود. به پاره اي از كودكان به دلايل واهي و يا بر اساس باورهاي غلط و از جمله براي كاهش زردي آنان آب و يا آب قند داده مي شود كه اقدام كاملاً نادرستي است . به دليل اينكه حجم معده شيرخوار بسيار محدود و كوچك است خوراندن هر ماده اي به او وي را براي مدتي سير نگه داشته تمايلش را به مكيدن پستان و شيرخوردن كاهش مي دهد. اين امر هم موجب كاهش حجم شير مادر مي گردد و هم افزايش وزن او را دچار اختلال مي كند و چون زردي نوزادان از نوعي است كه اصولاً وارد ادرار آنان نمي شود ( بيلي روبين غيرمستقيم ) لذا خوراندن آب اضافي به كاهش آن كمكي نمي كند، در حاليكه اگر به جاي دادن آب قند ، اين دسته از نوزادان را تشويق به مكيدن مكرر پستان بنمايند حجم شير مادر سريعتر افزايش مي يابد و چون شير مادر ملين است به دفع مكونيوم ( مدفوع نوزاد) كمك مي كند كه خود موجب كاهش زردي مي شود.

گاهي اوقات اگر پستان مادر رگ نكند يعني رفلكس جاري شدن شير درست برقرار نشود و يا در آن تاخير شود ممكن است شيرخوار پستان مادر را نگيرد و يا آنرا رها كند. در اين صورت بهتر است، مادر قبل از شيردادن به كودك خود، يك ليوان از مايعات بنوشد، آرامش كامل داشته باشد و حتي پستان خود را به طرف نوك پستان ماساژ داده و بدوشد. اگر عليرغم اين اقدامات، كودك پستان را رها كرد مادر او را آرام بلند كرده بر روي پستان ديگر بگذارد.

بعضي اوقات شيرخوار، مكرر و تقريباً مستمر پستان مادر را مي مكد. در اين موارد بايد از وضعيت درست شيردهي اطمينان حاصل نمود يعني حتماً نوك پستان و قسمت عمده هاله در دهان طفل باشد و گرنه انتقال شير از مادر به كودك به درستي صورت نمي گيرد.

اگر هر زمان كه شيرخوار از پستان مادر جدا شده و به زمين گذارده مي شود بيدار مي شود و گريه مي كند اين امر ممكن است ناشي از وجود هوا در معده او و نياز به باد گلو زدن باشد و يا ممكن است كاملاً سير نشده باشد. گاهي اوقات هم كودك نياز دارد كه براي مدت طولاني تري در بغل مادر بماند.

بسياري اوقات نه تنها شيرخواران نيازمند آغوش گرم و پرمحبت مادر هستند بلكه به جهت آرامش يافتن، لازم است پستان مادر را ولو براي مدت كوتاهي هم كه شده بمكند.

اگر ضعف مكيدن شيرخوار به دليل كمي قدرت عضلات و يا نارس بودن كودك است در اين صورت علاوه بر درست بغل گرفتن و به درستي بر روي پستان گذاردن، مي توان با يك انگشت چانه آنان را به طرف بالا نگه داشت كه اين خود به تقويت مكيدن كمك مي كند.