Physical Exam of the Newborn
معاینه بالینی نوزاد

پروفسور محمد حسین سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

www.ProfessorSoltanzadeh.com

معاینه نوزاد

o      معاینه بالینی نوزاد پس از تولد باید هرچه سریع تر انجام شود.  چرا؟

o      تا ناهنجاری ها مشخص شوند

o      ارزیابی علائم حیاتی اولین قسمت معاینه فیزیکی است

o      که در مورد نوزادان ترم ونارس انجام و باید معاینه تکرار شود

o      درجه حرارت

o      نبض

o      تنفس

o      رنگ

o      قوام عضلانی

o      فعالیت

o      سطح هوشیاری

o      بایستی مرتب تا زمان ثبت کنترل گردد

o      معاینات شامل : معاینه سریع واولیه در اطاق زایمان

o      معاینه روتین در روز اول

o      معاینه قبل از ترخیص

o      قبل از معاینه شرح حال مادر  ونوزاد

o      بررسی تاریخچه زایمان های قبلی

o      بیماری های مادر ، سن ، داروهائی که مصرف می کند

o      نتایج اقدامات تشخیصی سونوگرافی ، اسکرینیگ :

o      برای عفونت ها ومتابولیک وژنتیک

o      محیط معاینه بایستی گرم ، نور کافی و آرام باشد

o      پزشک باید خود را به والدین معرفی کند

o      قبل از معاینه دست های خود را بشوید

o      هر مادری بلافاصله پس از تولد می خواهد بداند نوزادش سالم است؟

o      پس از تولد در اطاق زایمان : علائم حیاتی ، آنومالی های مادرزادی و آسیب های زایمانی بررسی وبه والدین ذکر گردد

o      جنسیت نوزاد به والدین اطلاع داده شود

o      معاینه روتین تمام قسمت ها جزء به جزء با دقت :

o      نگاه ، لمس ، سمع

o      اندازه های آناتومیک طبیعی را مورد ارزیابی قرار دهیم

o      قد ، وزن ، دورسر

o      قد بین 48-53 سانتی متر

o      دور سر بین 33-37 از نظر میکرسفالی وماکروسفالی

ظاهر عمومی، وضعیت وحرکات نوزاد

o      نگاه کلی به نوزاد مهم ترین قسمت معاینه فیزیکی است

o      پوست نوزاد طبیعی صورتی است

o      در پلی سیتمی رنگ پوست قرمز تیره

o      در آنمی وشوک رنگ پریده به نظر می رسد

o      سیانوز مرکزی اقدام اورژنس نیاز دارد

o      زردی هر چند خفیف در 24 ساعت اول تولد نیاز به بررسی ودرمان دارد

o      نمای ظاهری ممکن است مطرح کننده سندرم های خاص باشد

o      تون عضلانی و وضعیتی که نوزاد به خود گرفته اهمیت دارد

سر

o      پس از تولد ستور ساژیتال باز است

o      ولی ستور های کرونال بر روی هم قرار گرفته اند

o      بسته شدن زودرس درز های جمجمه  کرانیوتابس

o      اندازه فونتانل قدامی 10-20 میلیمتر

o      فونتانل خلفی کوچک ودر بدو تولد باز است

o      فونتانل قدامی برجسته ناشی از افزایش فشار داخل جمجمه است سونوگرفی انجام شود

 

چشم ها

o      معاینه چشم به طور مستقیم وغیر مستقیم  (افتالموسکپ)

o      رفلس قرمز نشانگر شفافیت عدسی

o      رفلکس مردمک سفید  می تواند به دلیل کاتاراکت ،تومور ، کوریورتینیت

o      قرنیه غیر شفاف با قطر بیش از یک سانتیمتر نشانگر گلوکوم مادرزادی است

گوش ها

o      شکل واندازه گوش ها چک شود

o      گوش های پائین قرار گرفته Low setدر زیر خطی که به طور افقی از کانتوس خارجی چشم کشیده می شود قرار گیرد

o      گوش های غیر طبیعی در برخی از سندرم ها دیده می شود

بینی

o      سوراخ های بینی  بایستی قرینه وباز باشد

o      دررفتگی غضروف بینی از شیار Vomerianمنجر به غیر قرینه شدن سوراخ های بینی می شود

کام ولب

o      با نگاه کردن شکاف کام وشکاف لب (لب شکری) مشخص می شود

تنفس وقلب

o      با نگاه کردن به نفس کشیدن نوزاد وحرکت قفسه سینه اشکالات آن مشخص می شود

o      تعداد ضربان تنفس کمتر از 60 در دقیقه است

o      توکشیده شدن ، لرزش پره های بینی وناله وجود ندارد

o      قلب :تعداد ضربان قلب 110-150

o      سوفلی نباید شنیده شود

شکم

o      اتساع شکم با نگاه مشخص می شود

o      بطور طبیعی کبد 1-2 سانتیمتر زیر لب دنده ها حس می شود

o      نوک طحال و کلیه چپ غالبا قابل لمس هستند

o      هر گونه توده شکمی بایستی بررسی گردد

o      شکم ناوی شکل (اسکفوئید) نشانگر هرنی دیافراگم است

o      امفالوسل وگاستروشزی باید در نظر داشت

نبض های فمورال

o      فشار نبض در کوارکتاسیون آئورت کم است

o      در مجرای شریانی باز افزایش می یابد

اندام تناسلی

o      طول آلت تناسلی، موقعیت سوراخ اورترا

o      وجود بیضه هادر پسر ها

o      در نوزادان دختر نارس  کلیتوریس ،لابیا مینور بزرگترند

o      شکل وسوراخ مقعد

o      دفع ادرار ومکونیوم نیز چک شود

o      حدود 95% از نوزادان نارس در 24 ساعت اول تولد ادرار دفع می کنند

o      99% نوزادان رسیده و95% نوزادان نارس در 48 ساعت اول مکونیوم دفع می کنند

اندام ها

o      وجود انگشتان اضافی یا به هم جسبیده بررسی گردد

مفاصل هیپ Hip

o      از نظر دررفتگی DDH بررسی گردد

o      تست بارلو وارتولانی وضعیت مفصل ران را بررسی می کنیم

o      با یک دست لگن را ثابت کرده انگشت میانی دست دیگر برروی تروکانتر بزرگ و انگشت شصت بر روی قسمت میانی ران قرار می گیرد

o      در تست بارلو به مفصل 90 درجه فلکسیون می دهیم

o      بعد اداکشن داده وسر فمور را به آرامی به پائین  هل میدهیم در صورت ناپایداری مفصل سر فمور از استابولوم خارج شده و  کلیک احساس می شود

مفاصل هیپ

o      در تست ارتولانی پس از فلکسیون90 درجه به هیپ ابداکشن داده وسر فمور را به بالا هل می دهیم که کلیک احساس می شود

o      سایر علائم غیر قرینه بودن چین های باسن

 

تون عضلانی

o      اگر نوزاد سالم را روی شکم قراردهیم می تواند سرش را بالا آورده درامتداد پشت قرار دهد

o      نوزاد هیپوتون اگر برروی دست قراردهیم مانند یک عروسک پارچه ای به دور دست ما می پیچد Horizontal suspention

o      رفلکس مورو با اکستانسیون ناگهانی سراکستانسیون ناگهانی وسپس فلکشن ناگهانی 4 اندام رخ میدهد

ستون فقرات

o      معاینه دقیق جهت هر گونه انحناء غیر طبیعی یا

o       نقص مادرزادی

o      وجود توده یا کلاف مو انجام می شود

سیانوز

o      سیانوز محیطی (آکروسیانوز )

o      سیانوز شدید از تروما بیشتر سر وصورت در پرزانتاسیون بریچ دیده می شود زبان کاملا صورتی است

o      سیانوز مرکزی

 

کاپوت سوکسیدانوم وسفال هماتوم

o      کاپوت سوکسیدانوم ادم وگاهی کبودی در قسمتی از سر است که پرزانته شده واز محدوده حاشیه استخوان های جمجمه عبور می کند

o      سفال هماتوم خونریزی زیر پریوست استخوان های جمجمه ومحدود به ستور ها است وغالبا در استخوان پاریتال دیده میشود

تورم پلک ها، خونریزی ملتحمه، پوست خشک

o      تورم پلک ها: در نوزادان شایع است

o      خودبخود بهبود می یابد

o      اما باید از تورم وقرمزی همراه با ترشحات چرکی ناشی از گونوکوک افتراق داد

o      خونریزی ملتحمه: شایع است در ظرف 1-2 هفته خودبخود بهبود مییابد

o      پوست خشک همراه پوسته ریزی در پست ترم شایع

o      درنوع شدید مشخصه ایکتیوز مادرزادی است

همانژیوم ،ملانوز پوستولر

o      همانژیوم کاپیلری به صورت ماکول های صورتی رنگ ناحیه پلک فوقانی ،پیشانی ، پشت گردن طی سال اول برطرف می شود

o      کهیر نوزادی (اریتم توکسیک) شایع روز 2-3 ظاهر ویک هفته بهبود مییابد

o      ملانوز پوستولر حاوی نوتروفیل میباشداکثر نقاط بدن بجز کف دست وپا که طی 2-3 روز بهبود مییابد

میلیا  Milia

o      میلیا کیست های سفیدرنگ کوچک برروی بینی ولب ها که ناشی از تجمع کراتین ومواد چربی است

o      مروارید های اپشتین کیست های مروارید شکل در دوطرف وسط کام وروی لثه وکف دهان نیازی به درمان ندارد

o      تغییر رنگ   Harlequin color change  بدن نوزاد وبطور گذرا چند دقیقه 2نیمه پررنگ ورنگ پریده با مرز کاملا مشخص ناشی از ناپایداری وزوموتور می شود

o      پا چنبری را باید درنظر داشت

لکه مغولی

o      ماکول های آبی تا سیاه واغلب در قسمت انتهائی ستون ققرات یا روی باسن دیده میشود

o      در طی سال اول محو می شود

o      سنندرم ها به خصوص سنندرم دوان را باید درنظر داشت

o      سنندرم ترنر

o      آسیب های شبکه بازوئی

o      شکستگی ترقوه    را باید درنظر داشت

o      انگشتان اضافی را باید کنترل نمود

o      شریان نافی منفرد با افزایش خطر نقائص کروموزومی همراه است

ارزیابی سن حاملگی

o      بررسی آخرین سونوگرافی جنینی

o      شرح آخرین پریود مادر

o      4 روش برای ارزیابی بالینی شامل:

o      علائم فیزیکی

o      معاینه عصبی

o      معاینه فیزیکی عصبی

o      معاینه عدسی چشم    می باشد

o      جدول Dubowitz Scoring ِاز ویژگی های فیزیکی ومعاینه عصبی تواما استفاده می شود

Ballardارزیابی سن جنین برحسب جدول

o      با خلاصه کردن جدول دبوویتز از 6 ویژگی فیزیکی به منظور سرعت بخشیدن و6 ویژگی معاینه عصبی استفاده کرده اند

o      معیارهای معاینه عصبی :

Heal to ear

     Scarf sign

      Popliteal angle

      Arm recoil

     Square window

      Posture

در معاینه فیزیکی 6 ویژگی

o      پوست

o      لانگو

o      سطح کف پا

o      پستان

o      چشم وگوش

o      ژنیتالیا   ارزیابی می شوند