بيانيه مشترک انجمن هاي علمي آسم و آلرژي ايران،
گوارش و کبد کودکان، ترويج تغذيه با شير مادر و پزشکان وکودکان
ايران
در ارتباط با آلرژي غذايي شيرخواراني که با شير مادر تغذيه مي شوند
مقدمه
امروزه آلرژي غذايي همانند ساير آلرژي ها به يک
مشکل در حال رشد بهداشتي درماني تبديل شده است. آلرژي غذايي عبارت
است از يک واکنش ناخواسته ايمونولوژيک و اختصاصي نسبت به ماده
غذايي خاص که در تکرار استفاده از آن ماده تجديد مي شود. شيوع رو
به افزايش و برخي تظاهرات آلرژي غذايي مانند مشاهده رگه هاي خون در
مدفوع و تظاهرات پوستي شيرخوار و کودک سبب نگراني پزشکان و خانواده
ها و منجر به افراط و تفريط در تشخيص، آزمايش هاي درخواستي و
اقدامات درماني شده استو. تجويز رژيم غذايي محدود کننده و سخت براي
کودکان و خانواده ها و نتيجتاً تحميل هزينه هاي مادي، روحي و رواني
قابل توجه برايشان باعث بر هم خوردن آرامش و کيفيت زندگي ايشان و
حتي بروز اختلالات رشد و نمو کودک مي شود.
بيانيه زير به منظور گامي در جهت روشنگري و کمک به
مديريت بهتر مشکل آلرژي غذايي در کودکان از جانب انجمن هاي علمي
آسم و آلرژي ايران، گوارش و کبد کودکان، ترويج تغذيه با شير مادر و
پزشکان کودکان ايران، تهيه و تنظيم شده است.
1.
تشخيص درست آلرژي غذايي بسيار مهم است لذا هر ضايعه
پوستي، بي قراري با استفراغ شيرخوار را نبايد به حساب آلرژي غذايي
گذاشت.
2.
استفراغ و برگشت شير در سنين زير سه ماه بسيار شايع
و غالباً طبيعي است و اگر وزن گرفتن شير خوار مناسب بادشد نيازي به
مداخلات تشخيصي(سونوگرافي) و درماني ندارد ولي اگر استفراغ ها مکرر
و موجب بي قراري ، علائم تنفسي و اختلال در وزن گيري شير خوار شود،
پزشک فوق تخصص گوارش کودکان در مورد بررسي و راهنمايي هاي لازم
تصميم گيري خواهد نمود.
3.
تشخيص پروکتوکوليت آلرژيک بر اساس شرح حال و يافته
هاي باليني است و نيازي به انجام تست هاي تشخيصي آزمايشگاهي مانند
Rast test
و تست هاي پوستي ندارد.
4.
اگر خون در مدفوع شير خوار، اندک و حتي اگر مکرر هم
باشد ولي ساير جنبه هاي شرح حال و باليني نرمال است آن را ناديده
بگيريد و صبر کنيد.
5.
در صورت افزايش رگه خون در مدفوع شير خوار، ابتدا
فقط مصرف شير گاو را حداقل به مدت دو هفته از رژيم غذايي مادر حذف
کنيد.اگر پس از اين مدت بهبودي حاصل نشد ساير فرآورده هاي شير گاو
را نيز حداقل به مدت دو هفته قطع کنيد. مادر را به شير دادن تشويق
و بر تأمين نياز هاي غذايي مادر اعم از انرژي، کلسيوم و غيره که به
دليل قطع لبنيات گاوي از آن ها محروم مي شود تأکيد نماييد ولي
توصيه کنيد اگر به شير شتر، بز يا گوسفند دسترسي دارد از آن ها
استفاده نمايد.
ü
اگر پس از چهار هفته فوق در وضع شير خوار بهبودي
حاصل شد، رعايت رژيم غذايي مادر بايد تا 9 ماهگي شير خوار ادامه
پيدا کند.
ü
پس از 9 ماهگي شيرخوار، اگر شير خوار مشکلي نداشت
مادر مي تواند به تدريج، اول از فرآوره هاي لبني گاو مثلاً ماست
حدود يک قاشق غذاخوري استفاده کند. اگر نشانه اي در شيرخوار
مشاهده نشد، به تدريج مقدار آن را افزايش دهد تا پس از يک هفته به
يک ليوان ماست برسد و سپس مصرف شير گاو را از مقدار 15 ميلي ليتر
شروع کند و ظرف يک هفته به يک ليوان برساند.
ü
( بديهي است که غذاي کمکي شير خوار از پايان شش
ماهگي با رعايت حذف شير گاو و فرآوردهاي آن شروع خواهد شد).
ü
اگر پس ازچهار هفته فوق در وضع شير خوار بهبودي
حاصل نشد به متخصصين مربوطه ( فوق تخصص هاي گوارشي کودکان يا آلرژي
ايمونولوژيست) ارجاع دهيد.
ü
در صورت بروز ساير علائم اتوپي ( کهير با اگزما يا
خس خس سينه ) نيز محدوديت غذايي مادر ابتدا فقط حذف شير گاو به
مدت 7 روز است.
ü
اگر بعد از 7 روز، در وضع شير خوار بهبودي حاصل
نشد، ساير فرآورده هاي لبني را نيز به مدت يک هفته از رژيم مادر
حذف کنيد.
ü
اگر بعد از دو هفته فوق بهبودي در وضع شير خوار
حاصل نشد براي ارزيابي ساير علل آلرژي، شير خوار خود را به همکاران
فوق تخصص آلرژي و ايمونولوژي باليني ارجاع دهيد.
ü
بديهي است در صورت سابقه آنافيلاکسي، علائم پوستي
همزمان با حداقل يک علامت سيستميک ديگر مانند خس خس سينه، سرفه،
آبريزش بيني، استفراغ و... شيرخوار بايد فوراً به سطوح بالاتر( فوق
تخصص الرژي و ايمونولوژي باليني ) ارجاع داده شود.
توجه
يادآوري مي شود که بهترين روش پيشگيري از بروز
آلرژي در شيرخوارن ، تغذيه انحصاري شيرخوار با شير مادر است ولي در
شير خواراني که از شير مادر محروم و با فرمولا تغذيه مي شوند و
سابقه اتوپي ثابت شده به شير گاو در والدين يا يکي از والدين و يک
فرزند ديگر وجود دارد براي پيشگيري از بروز آلرژي شير هاي
Partialy HA
Hydrolyesed
protein
و براي درمان آلرژي، شير
هاي
Extensively Hydrolysed Protein
را توصيه نمائيد. استفاده از شير هاي آمينو اسيد محدود به موارد
مقاوم به درمان هاي فوق و يا سوء تغذيه ناشي از آلرژي است.
