علت چاقی

در مورد علت بروز چاقی در کودکان، عوامل مختلفی مطرح هستند. علاوه بر میزان دریافت مواد غذایی توسط کودک و میزان فعالیت جسمانی او، وجود مشکلات و مرافعه های خانوادگی نیز باعث شکل گرفتن رفتارهای غلط تغذیه ای در کودک و احتمالا بروز چاقی در طفل می شود. به نظر می رسد عوامل وراثتی و ژنتیکی تا حد زیادی در بروز چاقی کودک اثر داشته باشند اما جدا از این مسئله کودکان اغلب بهترین تغذیه را در شرایطی دارند که والدین آنها نه بیش از حد سخت گیرند و نه بیش از اندازه آسان می گیرند. دیده شده که مادران کودکان 8-4 ساله ای که چاق تر هستند در اوقات صرف غذا کمتر با کودکان خود صحبت می کنند، کمتر به آنها پاسخ می دهند، کمتر رفتارهای این کودکان را مورد تائید قرار می دهند و کمتر سعی در اصلاح رفتارهای غلط کودک در هنگام صرف غذا دارند. از سوی دیگر اگر والدین تلاش غیر معمول و بیش از حد متعارفی برای دستکاری و اصلاح غذاخوردن کودک نشان دهند ممکن است کودک احساس ناراحتی کرده و بیش از حد غذا بخورد. اختلال در روابط خانوادگی معمولا سبب کاهش عشق و محبت کافی نسبت به کودک می شود در نتیجه چون کودک احساس مثبتی درباره خود پیدا نمی کند و این مسئله منجر به پرخوری عاطفی و در نتیجه چاقی او می گردد.

باید توجه داشت که چاقی (obesity) دوران کودکی، اغلب پدیده ای خوش خیم نیست و این باور که کودکان با وزن بیشتر از حد معمول، خود به خود به وزن طبیعی برمی گردند درست نیست. هر قدر مدت زمانی که کودک در وزن بیش از حد طبیعی باقی می ماند، بیشتر باشد احتمال آنکه این وضعیت تا زمان نوجوانی و بزرگسالی ادامه یابد بیشتر خواهد بود. اگر چه فقط 15% از کودکان زیر 1 ساله چاق، تا سنین بزرگسالی نیز چاق باقی می مانند اما وقتی چاقی تا سنین پیش مدرسه ادامه داشت حدود 30% این کودکان تبدیل به بزرگسالان چاق می شوند.

همان طور که در مراحل طبیعی رشد و تکامل در کودکان پیش دبستانی اشاره شد بعد از پایان سال اول زندگی به تدریج بدن کودک عضلاتی تر می شود به نحوی که در 6 سالگی چربی بدن کودک به حداقل خود می رسد و بعد از آن مجددا چربی بدن افزایش می یابد که به آن بازگشت ذخائر چربی یا (adiposity rebound) می گویند.

اگر در کودکی، این بازگشت قبل از 5/5 سالگی رخ دهد احتمال بروز چاقی در بزرگسالی در او بیشتر از کودکی است که بازگشت ذخائر چربی را بعد از 7 سالگی تجربه می کند.

مسئله شایان ذکر دیگر آن است که تعیین وجود چاقی  (obesity) در کودکان چندان آسان نیست مقادیری از تجمع چربی و افزایش وزن (fatness) ممکن است در هر یک از دو سه طیف دوران کودکی دیده شود یعنی کودک 1 ساله و یا کودک در سنین قبل از بلوغ ممکن است به علل تکاملی و فیزیولوژیک چاق تر باشند اما مسئله اغلب گذرا است.

کودکانی که به دلایل ذکر شده، در معرض خطر ابتلا به چاقی هستند باید به طور مداوم پایش شوند تا در صورت لزوم مداخلات لازم را به موقع به انجام داد.