اهمیت تشخیص کمبود هورمون های تیروئید
 در دوران نوزادی
 

پروفسور محمد حسین سلطان زاده
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
 

کرتنیسم بیماری است که به دلیل کمبود شدید هورمون های تیروئیدی بروز پیدا میکندوبا عوارض ذهنی وجسمی همراه است. این بیماری حتی در کشورهائی که کمبود ید برطرف شده است نیز مشاهده میگردد.

سلول های عصبی و سلول هائی که در آینده مغز جنین را تشکیل میدهند از هفته 3الی 4 بارداری در حال تشکیل وتکامل هستند ولی تکامل عمده مراکز عالی مغز از سه ماهه دوم بارداری آغاز می شود.

بیشترین تکامل سیستم عصبی جنین از ماه چهارم بارداری تا 6 ماه پس از تولد نوزاد صورت میگیرد در این زمان چنانچه اختلالی در کار سلول های عصبی رخ دهد برای همیشه مشکلات ذهنی برای کودک ایجاد خواهد شد که غیر قابل در مان است .

برای تکامل ورشد سلول های عصبی دراین زمان هورمون های تیروئید ضروری است ودرصورت عدم حضوراین هورمون ها این سلول ها دچار آسیب میشوند .

طی ماههای اول بارداری بافت تیروئید در جنین هنوز تشکیل نشده است وبنابراین هورمون های تیروئیدی ازطریق جفت از مادر به جنین انتقال مییابد درهیپوفیز جنین نیز آنزیمی وجود دارد که هورمون های اندکی که از طریق جفت منتقل شده اندرا به فرم بسیار فعالیاز هورمون تبدیل میکند ودرنتیجه احتیاجات جنین با این میزان برطرف میشود.

 پس از تولد اگر غده تیروئید با تولید هورمون های تیروئیدی در نوزاد دچار مشکل باشدکمبود هورمون پیش می آید ورشد سلول های عصبی دچار مشکل میشودودرحقیقت این دوران  زمانی حساس برای تشخیص این بیماری محسوب می گردد .

در بیمارستان رسالت تهران از سال ها قبل طرح غربال گیری نوزادان از نظر بررسی هورمون ها آغاز شده است ودر هفته اول بعد از تولد نمونه برداری از خون جهت بررسی هورمون ها نمونه خون گرفته می شود .

آمار جهانی نشان می دهد از هر 3 الی 4 هزارتولد یک نوزاد با کمبود هورمون تیروئید مشاهده میگردد در صورتی که در ایران میزان این آمار به نظر میرسد بیشتر باشدشاید از هر 1000 الی 1500 تولد یک مورد مبتلا به کمبود باشد که شاید این افزایش به علت ازدواج های فامیلی باشد .