|
پیشگیری
بیماری های تنفسی وآسم با
اسید های چرب ضروری
پروفسور محمد حسين سلطان زاده
استاد
دانشگاه علوم پزشكي شهيد بهشتي
مصرف چربی ها ئی که مادر در زمان بار داری مصرف میکند میتواند بر
عملکرد مغز جنین تاثیر گذار باشد.
هفته های اول بارداری وسه ماهه آخر حاملگی زمانی است که دستگاه عصبی در
حال شکل گرفتن است ونقش مهمی بر روی سیستم اعصاب وآلرژی ، آسم، بینائی
،پرخاشگری، پیش فعالی ، عصبانیت وفشار خون دارد.
اولین بار درسال 1970 اسید های چرب به نام امگا3 معرفی شد در آن سال
یک محقق دانمارکی دریافت اسکیموهای گرینلند علیرغم مصرف چربی ها چربی
خون پائین دارند وشیوع بیماریهای قلبی عروقی در آنها کم است
اسکیموها غذاهای چرب را از فوک های دریائی وماهی ها مصرف می کردند.
درسال 1983 اولین مورد فقر امگا3 در دختر بچه 6 ساله با تظاهرات عصبی
وبی حسی ونوروپاتی معرفی شد.
چربی
ها به سه دسته تقسیم میشود:
الف- اشباع : زنجیره ای از اتم
های کربن که از طریق پیوند ساده به هم متصل شده اند این چربی ها باید
در رژیم کاهش یابد مثل کره،دنبه،چربی گوشت قرمز،نارگیل ، روغن هسته
خرما وشیر.
ب – غیر اشباع یگانه : زنجیره ای
از اتم های کربن که با یک باند دوگانه تشکیل یافته دمای ذوب پائین تری
نسبت به چربی های اشباع دارند معمولا مایع اند بهترین مثال روغن زیتون
، بادام ، فندق وبادام زمینی .
ج – غیر اشباع چندگانه :
در زنجیره خود بیش از یک پیوند دوگانه دارند مثل روغن آفتاب گردان سویا
، روغن های بدست آمده از ماهی ها ، گردو و روغن کتان نام برد .
این اسید های چرب غیر اشباع چند گانه به دو
گروه :
امگا6 ( لینولئیک ) مثل روغن آفتاب گردان و سویا
امگا3 ( لینولنیک ) مثل گردو ، روغن دانه کتان وماهی وسویا
هر دو این اسیدهای چرب برای سلامتی ورشد مفید وضروری است اما انسان خود
نمی تواند آنها را بسازند در کبد 10% به اسید های چندگانه با زنجیره
بلند تبدیل میشود. اسید های چرب امگا3 در تمام مراحل زندگی لازم است.
یکی از مشتقات زنجیره بلند امگا3 دوکوزاهگزانوئیک اسید
DHA
است که برای تکامل مغز ورشد سلول های عصبی وشبکیه چشم اساسی است جنین
قبل از تولد از مادر دریافت وپس از تولد از شیرمادر تامین می کندشیر
مادر 3-4 برابر شیر خشک امگا3 وامگا6 دارد شیرخواران نارس
دوکوزاهگزانوئیک DHA
کمتری دارند افزایش آن باعث
هوش بیشتر میشود
درکودکی وجوانی نیز سبب میشود کمتر فشارخون مبتلا شونددر افزایش رشد
دورسروقد ووزن وتکامل بینائی نیز موثراست
آسم وآلرژی وبیماری های اتوپیک چهاربرابر کمتر مبتلا میشوند
. دانشمندان در تحقیقات انجام شده ارتباطی را بین افزایش
حساسیت وپیدایش آلرژی در صورت مصرف مقادیر بسیار امگا6 یا مقادیر کم
امگا3 یافته اند که سبب اختلال در یک اسید چرب غیر اشباع چند گانه شده
است. مطالعاتی که در دانشگاه سیدنی انجام شده نشان میدهد کودکانی که به
طور منظم غذاهای حاوی امگا3 می خورندنسبت به آنهائی که خیلی کم از این
مواد مصرف می کنند چهار برابر کمتر در معرض ابتلا به آسم قرار دارند .
در مطالعه دیگر نشان داده شده که
روغن ماهی به عنوان یک منبع امگا3 در درمان بیماری فیبروکیستیک موثر
است.
محققین دانشگاه مینسوتا گزارش کرده اند که سیگاری هائی که به طور منظم
ماهی ( به عنوان یک غذای غنی از امگا3 ) می خورندکمتر در معرض خطر
ابتلا به بیماری های مزمن ریوی مثل برونشیت و آمفیزم هستند .
این مطالعه روی 8960 فرد سیگاری انجام شدکه 45% آنها در لحظه مطالعه
سیگاری بودند. طی این بررسی مشخص شد که خطر ایجاد برونشیت مزمن در
سیگاری های قبلی وفعلی که چهار وعده ماهی در هفته می خوردند نسبت به
سیگاری هائی که تنها 1-2 وعده ماهی در ماه مصرف می کردند نصف است
.احتمال ابتلا به آمفیزم در کسانی که ماهی زیاد مصرف می کردندتنها 13%
سیگاری هائی بود که کم ماهی مصرف می کردند. مصرف چهار وعده ماهی در
هفته معادل با مصرف روزانه حدودیک گرم روغن ماهی است .توجیه اصلی
دانشمندان مهار چرخه های التهابی ناشی از سیگار توسط امگا3 بوده است .
آثار اسید های چرب امگا3 در بیماری های التهابی به خوبی مشخص شده است
ویافته های روز افزونی وجود دارد که نشان میدهد مصرف مواد غذائی حاوی
امگا3 موجب تنظیم پاسخ های التهابی صادر شده در بیماری های التهابی
وروماتولوژی می شودالتهاب نقشی بنیادی در توسعه وتثبیت بیماری های
عروقی و روماتیسم مفصلی ، بیماری کرون، پسوریازیس و کولیت اولسروز
دارد. امگا3 به عنوان یک ماده ضد التهابی عمل می کند. بطور طبیعی در
بدن ما امگا6 به اسید آراشیدونیک تبدیل شده وسپس واسطه های شیمیائی
بعدی یعنی لوکوترین شده که موجب تشدید چسبندگی پلاکتی و فرایند های پیش
التهابی می شوند . در حالیکه اسید های چرب ضروری امگا3در رقابت با
واسطه التهابی ناشی از امگا6 مواد ضد التهابی از نسل لوکوترین در غشاء
سلولی ایجاد می کنند .
آسم:
به علت آنکه آسم یک بیماری التهابی است تصور می شود امگا3 بتواند اثرات
مفیدی بر روی آن داشته باشد.
تا کنون بهترین مدرکی که در این زمینه وجود دارد اختلال وعدم تعادل
نسبت بین امگا6 به امگا3 را به عنوان عاملی در بروز فزاینده آسم در
کشور های غربی مطرح می کند .از آنجا که میزان بیشتر امگا6 در رژیم
غذائی منجر به افت مقادیر امگا3 بدن می شود . افزایش مصرف امگا3
احتمالامفید خواهد بود. کاهش مصرف هم زمان اسید های چرب امگا6 نیز
عاقلانه بنظر میرسد .
اگزما:
در بیماری اگزمای آتوپی یا آلرژیک سیستم ایمنی بیش از حد واکنش نشان
داده کسانی که از اگزما رنج می برند اغب سطح اسید های چرب امگا3 آنها
پائین وسوخت وساز اسید های چرب ضروری آنها تغییر کرده است .مصرف غذاهای
غنی از اسید های چرب امگا3 میتواند در کاهش التهاب مفید واقع شود |
