Probiotics
& Prebiotics
پروبیوتیک و پری
بیوتیک در نوزادان
بیماری های التهابی
روده وسوختگی واضافه وزن
پروفسور محمد حسین سلطان زاده
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
متخصص کودکان و نوزادان
طی دوره بالینی عفونی از میوکلینیک آمریکا
شناخت نقش ریزسازواره های زنده بر سلامت انسان
پیشینه ای طولانی دارد .
در نسخه ای از یک وصیت نامه بسیار قدیمی اظهار شده
که :
حضرت ابراهیم
عمر طولانی خود را مدیون مصرف شیر ترش دانسته اند .
دانشمند روسی الی مچینکف
نیز عمر طولانی مردم بلغارستان رابه : مصرف زیاد فرآورده های
تخمیری شیری حاوی لاکتوباسیلوس وکاهش فعالیت های سمی میکرب های
کولون ربط داد ومفهوم پروبیوتیک را برای اولین بار در سال 1908
برای باکتری های مفید روده ارائه کرد.
امروزه تحقیق در زمینه تولید فرآورده های پروبیوتیک
به علت خواص تغذیه ای ودرمانی روند رو به رشدی را دنبال می کند
وتلاش برای قرار دادن مستمر پروبیوتیک ها و پری بیوتیک ها در رژیم
غذائی روزانه افراد صورت می گیرد .
امروزه فرهنگ استفاده از غذای سالم تفسیر پشتوانه
فرهنگی ، علمی ، تمدن وهویت ملت ها را در هر جغرافیائی به ترازو می
گذارد وشعار معروف :
ارسطو :
غذائی بخورید که شما را درمان کند وداروئی مصرف کنید که ارزش غذائی
داشته باشد.
محمد زکریای رازی :
هرگاه طبیب موفق شود بیماری ها را با غذا درمان کند به سعادت رسیده
است .
نقش پروبیوتیک ها در سلامت نوزادان
شیر مادر کامل ترین منبع غذائی برای نوزادان بوده
وهمه ترکیبات تغذیه ای دیگر با آن مقایسه می شوند . جهت تکمیل
محتوای تغذیه ای شیر های مصنوعی بررسی هائی بر روی میزان وخصوصیات
پره بیوتیک های موجود در شیر مادر انجام شده است . در شیر مادر پس
از لاکتوز دومین منبع قند ها از اولیگوساکارید ها تامین می شود که
90 درصد آن ها از نوع گالاکتوالیگوساکاریدو10 درصد از آن از نوع
فروکتوالیگوساکارید می باشد .
نقشهای متفاوتی که این اولیگوساکارید ها در روده
نوزادان ایفا می کنند شامل :
1-
مهار رشد باکتری های مضر روده ای از جمله برخی
انواع ای – کولای و کلبسیلا وآنتروکوک ها
2-
تحریک رشد باکتری های مفید روده ای مانند
لاکتوباسیل ها وبیفیدوباکتریوم که در حقیقت با واسطه پروبیوتیک ها
این نقش ایفا می شود .
3-
افزایش اسیدیته روده ای
4-
تحریک سیستم ایمنی با کمک لاکتوباسیل ها که منجر
به تحمل بیشتر دهانی برخی آلرژن ها می شود
5-
مقاومت در برابر حمله باکتری های پاتوژن
مطالعات متعدد نشان میدهند که برخی تغییرات در
محتوای شیر های مصنوعی اثرات بیفیدوژنیک مشخص دارند که این تغییرات
شامل اضافه کردن اولیگوساکاریدها ( پری بیوتیک ها ) ویا افزودن
پروبیوتیک ها می باشد . اما تغییر در میزان لاکتوز ولاکتوفرین شیر
این اثرات را نداشته وافزایش آهن شیر اثر مهاری در میزان
بیفیدوباکتریوم های روده ای نوزادان دارد
نتیجه گیری
: با توجه به اثرات مهم الیگو ساکارید های موجود در شیر مادر بر
روی باکتری های روده ای نوزادان ، مقایسه بین شیر های مصنوعی حاوی
اولیگوساکارید ها با انواع فاقد این نوع قند ها نشان دهنده بهبود
وضعیت عملکرد روده ای نوزادان پس از مصرف این شیر ها می باشد که
خصوصا این امر با افزایش باکتری های مفید مانند بیفیدوباکتریوم
ولاکتوباسیل و ممانعت از رشد باکتری های مضر انجام می گیرد.
تاثیر پروبیوتیک ها در پیشگیری از آنتروکولیت
نکروزانت در نوزادان کم وزن :
NEC
یکی از علل مهم مرگ ومیر درنوزادان نارس و
LBW
است و میزان مرتالیتی از 18-45 درصد بسته به میزان
نارس بودن وشدت عفونت متغیر است . فلور میکروبیولوژیکروده یک
فاکتور مهم دفاعی بر علیه عفونت های میکروبی است . پروبیوتیک ها
مکمل های غذائی حاوی میکرب های زنده بیهوازی هستند که موجب بهبود
بالانس میکروبی روده می گردند . وجود این میکروب ها موجب کاهش
کلونیزاسیون گونه های پاتوژن می شود
تاثیرمکمل سین بیوتیک بر اضافه وزن :
چاقی وبیماری های مرتبط با آن می تواند تهدید بزرگی
برای سلامتی وآسایش مردم باشد وگسترش پیش رونده اضافه وزن در بین
کودکان ونوجوانان سبب نگرانی می باشد تحقیقی که در دانشگاه علوم
پزشکی اصفهان انجام شده نشان میدهد که ترکبب میکروب های روده ممکن
است یکی از عومل خطر زای اضافه وزن باشد . مطالعات نیز نشان میدهد
که
Gut microbiata (GM )
در روده افراد چاق وافراد با وزن طبیعی یکسان متفاوت است . در
نتیجه توانائی متفاوتی جهت استخراج انرژی از رژیم غذائی وذخیره
انرژی به صورت چربی ایجاد خواهد شد بر این اساس به نظر می آید که
شاید مداخله وتعدیل
GM
ومحیط روده توسط پروبیوتیک ها بتواند سبب کاهش خطر افزایش وزن
وچاقی وسایر عوارض مرتبط از جمله سنندرم متابولیک گردد . تغییر
محیط فلور روده توسط آنتی بیوتیک ، پروبیوتیک وپری بیوتیک در درمان
چاقی در مدل های حیوانی نتایج مطلوبی را به همراه داشته است ولی
پژوهش های انسانی محدودی در این زمینه انجام شده است .
مطالعاتی که تا بحال انجام گرفته است حاکی از این
می باشد که میکروبیوم روده بین افراد متفاوت می باشد وآنالیز های
مدفوع افرادی که رژیم کاهش وزن می گیرند همگی نشان می دهد که
میکروبیوم روده طی کاهش وزن تغییر می کند . تغییرات وسیع
میکروبیوتای روده و ژن های این میکروبیوتاها با چاقی مرتبط می
باشند ودر نتیجه تغییرات آن می توانند مسئول کاهش وزن باشند در طی
برخی ازمطالعات نیز تغییر در رژیم منجر به تغییر وزن از طریق تغییر
بر روی فلور روده شده است .
نتیجه گیری
: در کل بین میکروبیوم روده وچاقی ارتباط وجود داشته و مطالعات بر
روی برخی از پروبیوتیک ها به اثر ضد چاقی این مکمل ها اشاره می
کنند
اثر بخشی پروبیوتیک ها در بیماری های التهابی روده
IBD
وسنندرم روده تحریک پذیر
IBS
اخیرا پروبیوتیک ها به عنوان یک فراورده درمانی جهت
فروکشی بیماری وجلوگیری از عود مجدد در
IBD , IBS
در نظر گرفته می شود . پروبیوتیک ها
میکرواورگانیسم های زنده ای هستند که می توانند باعث ارتقاء
سلامت گردند . منطق به کارگیری پروبیوتیک ها در درمان
IBD , IBS
بر اساس شواهد تایید شده تاثیر باکتری های پاتوژن
در این بیماری ها است که باعث اختلال در سیستم ایمنی روده می
گردند.
بر اساس شواهد به دست آمده فراورده پروبیوتیک می
توانند به عنوان یک فرآورده درمانی جدید در پروتکل های کنترل
بیماری های
IBD , IBS
جهت حفظ وارتقاء سلامت بیماران در نظر گرفته شوند
.
نقش پروبیوتیک ها در کنترل عفونت ناشی از سوختگی
کودکان
کلونیزاسیون باکتری ها وعفونت زخم علت مهم تاخیر در
ترمیم گرفت پوستی به دنبال سوختگی در کودکان محسوب می شود .
استفاده از آنتی بیوتیک های سیستمیک وموضعی وپانسمان در کنترل
عفونت ناشی از سوختگی ضروری است . پروبیوتیک ها گروهی از باکتری ها
هستند که تاثیر مهمی بر سلامت انسان ها دارند . در سال های اخیر
نقش آن ها در کنترل عفونت های ناشی از سوختگی در کودکان ثابت شده
است به طور معمول این باکتری ها در گروه تولید کننده اسید لاکتیک
قرار می گیرند که می توان به لاکتوباسیلوس اسیدوفیلوس اشاره نمود .
لاکتوباسیل ها و بیفیدوباکتری ها با تولید ویتامین های گروه
Bاسید
لاکتیک ، پراکسید هیدروژن واسید لاکتیک در کاهش
PH
محیط ومهار رشد باکتری های پاتوژن نقش مهمی را ایفا می نمایند .
مطالعات نشان داده است انواعی از لاکتوباسیل ها می توانند ترکیبات
مغذی ( اسید های چرب با زنجیره کوتاه و آمینو اسید ها ) تولید
نمایند .
نتیجه گیری :
در کودکان دچار سوختگی علاوه بر آنتی بیوتیک های سیستمیک وموضعی
وپانسمان مناسب زخم ودبرید مان ، استفاده از پروبیوتیک ها می تواند
گامی موثر در راستای کاهش مرگ ومیر و عوارض ناشی از سپسیس در
کودکان باشد.
