ارتباط تغذيه و سرطان
پروفسور محمد حسین سلطان زاده
استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی
طی دوره بالینی عفونی از میوکلینیک آمریکا
www.ProfessorSoltanzadeh.com
بدن انسان به عناصر مختلفي نياز دارد که توسط خوراکيهايي که
ميخوريم فراهم ميشود. به عبارتي ديگر هر نوع خوراکي با داشتن
مقدار اندک يا زيادي از هر کدام از اين عناصر بخشي از از نيازهاي
بدن را براي سالم بودن و فعاليتهاي حياتي فراهم ميکند. بنابراين
هيچگاه نبايد توصيه کرد که چه نوعي خوراکي را نخوريم و چه نوعي را
به مقدار زياد مصرف کنيم بلکه بايد تنوع غذايي را در نظر بگيريم.
اگر خبري علمي انتشار مييابد مبني بر اين که برخي خوراکيها باعث
بروز برخي بيماريها ميشوند، اين نيست که ديگر نبايد اين گونه
خوراکيها مصرف شود بلکه بايد به مقدار کم يا نه خيلي زياد در جيره
غذايي روزانه وجود داشته باشد. همچنين بايد ياد آور شد که برخي از
پژوهشهاي دانشمندان فقط در حد فرضيه هستند و هنوز دليل قانع
کنندهاي براي اثبات فرضيه خود ندارند و فقط يافتههاي حاصل از
نتايج آماري پژوهشهاي خود را ارائه دادهاند.
سرطان لوزالمعده و آنتي اکسيدان
آن دسته از افرادي که در وعدههاي غذايي خود از آنتي اکسيدانها
استفاده ميکنند علاوه بر بهرهمندي از مزاياي متعدد مصرف
ويتامينها و مواد معدني از ابتلا به سرطان لوزالمعده نيز مصون
خواهند ماند.بررسيهاي انجام شده روي 23500 نفر در ردههاي سني 40
تا74 سال نشان ميدهد افرادي که در رژيم غذايي خود از مواد غذايي
محتوي ويتامين
E,C
و سلنيوم استفاده ميکنند 64 درصد کمتر از سايرين به سرطان
لوزالمعده مبتلا ميشوند.مواد غذايي نظير غلات، ماهي، گوشت مرغ،
گوشت قرمز، زرده تخم مرغ، دانه هاي روغني، مرکبات، توت قرمز، فلفل
دلمهاي سبز و قرمز و روغن سبزيجات حاوي ويتامينهاي مذکور است.يکي
از وظايف لوزالمعده ترشح آنزيم کمک کننده به هضم غذا و کارکرد ديگر
آن ترشح هورمون تنظيم کننده قند خون در بدن است.
مصرف نمک و سرطان معده
مصرف زياد نمک فقط آن چيزي نيست که در چيپس و تنقلات ميبينيم بلکه
بخش عمدهاي از نمک درون غذا نهفته است.بنياد جهاني تحقيقات سرطان
که درزمينه پيشگيري از سرطان از طريق رژيم غذايي، ورزش و کنترل وزن
فعاليت ميکند اعلام کرد مردم بايد نمک کمتري بخورند و از غذاهايي
که نمکي بودنشان محرز است، پرهيز کنند. اين پژوهشگران ميگويند
مصرف زياد نمک نه فقط براي فشار خون خوب نيست بلکه ميتواند به
بيماري قلبي و سکته و همچنين بروز سرطان منجر شود.ميزان نمک توصيه
شده شش گرم در روز يعني در حدود يک قاشق چاي خوري است اما بنياد
جهاني تحقيقات سرطان ميگويد مردم تقريبا روزانه 6،8گرم نمک
ميخورند.برخي از غذاها روي بسته بندي خود ميزان سديم موجود در غذا
را ذکر ميکنند براي اينکه مشخص شود اين غذا چه قدر نمک دارد بايد
ميزان سديم ذکر شده را در 2.5 ضرب کرد."کيت مندوزا" مدير بنياد
جهاني تحقيقات سرطان گفت: درمان سرطان معده مشکل است چرا که در
بيشتر موارد زماني متوجه آن ميشويم که بيش از حد پيشرفت کرده
است.تغيير در شيوه زندگي و کاهش مصرف نمک و خوردن ميوه و سبزيجات
ميتواند از ابتلا به اين بيماري جلوگيري کند.
قهوه و سرطان پوست
پژوهشگران دريافتند که افزايش تعداد فنجانهاي قهوه کافئين دار
ميتواند خطر ايجاد کارسينوم سلول بازال را به عنوان شايع ترين نوع
سرطان پوست ، کاهش دهد." جيلي هان" استاد يار بيمارستان برايگهام و
زنان در آمريکا اظهار داشت: " اطلاعات ما نشان ميدهد که با افزايش
تعداد فنجانهاي قهوه کافئين دار در روز ميتوانيد خطر ابتلا به
کارسينوم سلول بازال را کاهش دهيد."
اين پژوهش نشان ميدهد که قهوه کافئين دار خطر شايعترين نوع سرطان
را کاهش ميدهد. اين در حالي است که پژوهشگران اين پژوهش اظهار
داشتند که توصيه نميکنند صرفا بر اساس اين اطلاعات مصرف قهوه را
افزايش دهيد. اما نتايج اين تحقيق نشان ميدهد کارسنيوم سلول بازال
در فهرست بيماريهايي قرار دارد که خطر آن با افزايش و کاهش ميزان
قهوه ارتباط دارد.اين فهرست دربرگيرنده شرايطي با تبعات جدي منفي
سلامتي چون ديابت نوع 2 و بيماري پارکينسون است.اگر چه اين نوع از
سرطان پوست از سرعت رشد آهستهاي برخوردار است اما بيماري شديدي را
ايجاد کرده و بار سنگيني را روي سيستم مراقبت و سلامت ميگذارد.سالانه
80هزار مورد ابتلا به اين بيماري در بريتانيا گزارش ميشود.با توجه
به تعداد گسترده موارد جديد که به اين بيماري مبتلا ميشوند، تغيير
رژيم روزانه که تاثير محافظتي داشته باشند ميتواند به سلامتي
عمومي کمک کند.از بيش از 112 هزار نفري که در اين تحقيقات شرکت
کردند بيش از 22 هزار نفر آنها 20 سال است که به بيماري کارسنيوم
سلول بازال مبتلا هستند. اين نتايج نشان ميدهد که کافئين قهوه
عامل کاهش خطر کارسينوم سلول بازال است. اين پژوهش ميتواند
زمينهاي براي انجام تحقيقاتي روي تاثير کافئين در شکل گيري
تومورهاي پوستي باشد.نتايج اين پژوهش در مجله تحقيقات سرطان منتشر
شده است.
رژيم غذايي و سرطان پروستات
سرطان پروستات شايعترين سرطان در بين مردان محسوب ميشود که با
داشتن تغذيهاي سرشار از مواد مغذي و کاهش مصرف چربيها ميتوان با
خطر ابتلا به اين سرطان مقابله کرد. در کشورهاي آمريکاي شمالي از
هر شش مرد يک نفر از سرطان پروستات رنج ميبرد اما اين
سرطان با داشتن برنامه غذايي مناسب قابل پيشگيري خواهد بود.به
عقيده پژوهشگران تشخيص به موقع اين بيماري بسيار حائز اهميت است و
زماني که اين بيماري زود تشخيص داده شود به راحتي نيز قابل درمان
است اما در بيشتر موارد زماني سرطان پروستات تشخيص داده ميشود که
بيماري به اعضاي ديگر پيشرفت کرده است. براي پيشگيري از اين مشکل
پزشکان به مردان بالاي 50 سال سفارش ميکنند که به طور مرتب آزمايش
خون و تست بدهند اما در اوايل اين بيماري شانس درمان آن بسيار
بالاست.متخصصان و محققان حوزه تغذيه به اين نتيجه رسيدهاند که
تغذيه نقش موثر و پيشگيرانهاي در سلامت پروستات دارد و ميتواند
مردها را از آسيب اين بيماري در امان بدارد. مصرف سبزيجات خانواده
کلمها مثل بروکلي، گل کلم و غيره سرشار از ترکيباتي به نام
ايزوتيوسيانات هستند که تاثير مثبتي روي سلامتي افراد دارد.اين
سبزيجات همچنين حاوي آنتي اکسيدانها که با سرطان مبارزه
ميکند.ماهي ها و روغن گياهي سرشار از اسيدهاي چرب امگا3 هستند که
خطر ابتلا به سرطان پروستات را کاهش ميدهند.ويتامين
E
تاثير زيادي در افزايش سلامت پروستات و مقابله با سرطان آن دارد.
روغنهاي گياهي، مارگاين، گردو، دانه ها و مغزهاي روغني، جوانه
گندم و غلات کامل منابع خوب ويتامين
Eو
عناصر فيتوشيميک هستند که نقش موثري در پيشگيري از سرطان پروستات
ايفا ميکنند. " ليکوپن" عنصري است که در گوجه فرنگي ، گريپفروت
صورتي و هندوانه به وفور وجود دارد.نتايج پژوهشي که روي 48 هزار
مرد انجام شد،نشان ميدهد که ليکوپن خطر ابتلا به سرطان پروستات را
کاهش ميدهد و گوجه فرنگي پخته شده حاوي ليکوپن بيشتري است.
سلنيوم يکي از املاح معدني طبيعي است که نقش پيشگيرانهاي در برابر
سرطان پروستات ايفا ميکند.اين آنتي اکسيدان مفيد در گردو به خصوص
گردوي برزيلي،غذاهاي دريايي ، ماهي ، سبوس گندم، جوانه گندم،جو
دوسر و برنج وجود دارد.محصولات تهيه شده از سويا از هيپرتروفي
پروستات پيشگيري کرده و باعث کاهش سرعت رشد تومورهاي سرطاني
ميشوند. اين خاصيت سويا مربوط به ايزوفلاونهاي موجود در آن
است.اين عنصر گياهي باعث کاهش ترشح هورمونهاي مردانهاي ميشود که
به رشد بيرويه بافتهاي پروستاتي منجر ميشود. مرداني که از
هيپرتروفي پروستات رنج ميبرند بايد آب و نوشيدني هاي غير الکلي
زيادي بنوشند تا مثانه آنها تميز شود.نوشيدن مايعات سالم مثل آب
ميوههاي طبيعي به خصوص آب انار و چاي سبز تاثير به سزايي در کاهش
ابتلا به اين بيماري ايفا ميکند. از مصرف غذاهاي تند همچنين الکل،
کافئين و ترکيباتي که باعث تحريک مجاري ادراري ميشوند نيز بايد
پرهيز کرد.گوشتهاي قرمز سرشار از چربيهاي حيواني هستند .مصرف بيش
از اندازه گوشت قرمز و چاقي بي ارتباط با مشکلات مربوط به پروستات
نيست .کاهش مصرف گوشت به لاغري نيز کمک کرده و خطر سرطان پروستات
را کاهش ميدهد.
