سردرد در کودکان

 

پروفسور محمد حسین سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

متخصص کودکان ونوزادان                                                         

طی دوره بالینی از میوکلینیک آمریکا

 

سردرد از مشکلات شایع در طب کودکان وبزرگسالان است اثراتی که سردرد می تواند بر توان یادگیری کودک ، خاطرات ، شخصیت ، فعالیت های اجتماعی وتحصیلی او بگذارد به علت وشدت ودفعات حمله سردرد بستگی دارد در بیشتر موارد علت مراجعه والدین به پزشک بیش از آنکه به منظور تخفیف سردرد باشد برای کسب اطمینان از این مسئله است که  آیاعامل خطرناکی فرزندشان را تهدید نمی نماید ؟   لذا افتراق موارد خطرناک سردرد از یکدیگر از اصول رویکرد بالینی با این شکایت است ودر مواردی که سردرد با حملات راجعه شدید و غیر معمول همراه است ارزیابی دقیق بیمار و رد مسائل اورگانیک از جمله ضایعات فضاگیر درون جمجمه ضروری است  .

نکته قابل توجه در کودکان عدم توانائی اطفال در بیان مسئله وعلائم است وپاسخ آنها نسبت به سردرد الگوی قابل پیش بینی نداشته و ممکن است حالت هائی چون بیقراری ، کج خلقی و استفراغ داشته  باشد .یک اطاق تاریک را ترجیح دهد ویا مکررا سر وچشم خود را بمالد . مهمترین علت سردرد در کودکان

·         سردرد های حاد موضعی یا منتشر

·         حاد راجعه

·         مزمن پیشرونده

·         مزمن غیر پیشرونده

·         مختلط ( میکس )

سردرد نوع حاد:  سردرد هائی هستند که برای اولین بار در بیمار اتفاق می افتد این نوع سردرد ممکن است موضعی یا منتشر باشد در این موارد باید یک فوریت پزشکی تلقی شود واقدامات تشخیصی در اسرع وقت انجام گیرد تشخیص های افتراقی در این موارد متعدد میباشد ، عفونت های سیستم اعصاب مرکزی مننژیت ، آنسفالیت  ، خونریزی های ساب اراکنوئید ، ضربه های مغزی ، بیماریهای سیستمیک وفشار خون را میتوان اشاره نمود.

سردرد نوع حاد راجعه  : سردرد های دفعه ای هستند که در فواصل حملات بیمار بدون علامت است این نوع سردرد ها چنانچه با حالت تهوع واستفراغ همراه باشند معمولا ماهیت میگرنی دارند .

سردرد های مزمن پیشرونده :  سردرد هائی هستند که شدت وفرکانس حملات سیر بالینی رو به بد تر شدن را نشان می دهد در این موارد ممکن است سردرد اولین علامت افزایش فشار داخل جمجمه باشد وبیشتر هنگام برخاستن از خواب واوائل صبح اتفاق می افتد و اغلب ناحیه فرونتال یا اکسی پیتال شدت بیشتری دارد ممکن است علائم دیگر افزایش داخل جمجمه همچون تهوع ، استفراغ ، خواب آلودگی ، تغییرات شخصیتی ، آتاکسی ، تاری دید نیز داشته باشد در این موارد باید تومور ها وهیدروسفالی را در نظر داشت .

سردرد های مزمن غیر پیشرونده :  این سردرد ها ناشی از انقباض عضلانی ودر طول روز رخ میدهد وبه دفعات تکرار می شود واغلب به علت استرس های روحی وتنش های زندگی مرتبط است

سردرد های مختلط یا میکس :   این نوع سردرد مخلوطی از سردرد های مزمن غیر پیشرونده هستند که سردرد های حاد راجعه همچون میگرن به ان اضافه می شود

سردرد های حاد راجعه :   سنندرم میگرن نمونه کلاسیک سردرد های حاد راجعه  هستند و ویژگی های حمله ای دوره ای وناگهانی بودن را دارند ودر فواصل حملات بیمار بدون علامت است . تهوع ، استفراغ  ، فتوفوبی ،  وتمایل به خواب در ضمن حملات دیده می شود . در نیمی از افرادی که دچار میگرن می شوند شروع حملات قبل از 20 سالگی است ودر اغلب موارد حملات راجعه سردرد در کودکان  کمتر از 10 سال ناشی از میگرن است ، این عارضه فامیلیال است ولی توارث مشخصی برای آن شناخته نشده است ، سابقه فامیلی در 70-90 درصد  کودکان مثبت است ، وبا سردرد بالغین متفاوت است این سردرد ها اغلب بدون اورا  ، دوطرفه و کوتاه مدت هستند  وممکن است با برخی پدیده ها شعله ور شود این عوامل همچون  استرس ، اضطراب ، هیجان ، مسافرت ، عادات ماهیانه ، رژیم غذائی ، اغلب مواد غذائی همچون شکلات ، گوشت های از پیش آماده ، نیترات ها به عنوان عوامل محرک در این رابطه ذکر می گردد .