ویروس سن شی سیال تنفسی

Respiratory Syncytial Virus

 

پروفسور محمد حسین سلطان زاده

استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی

متخصص کودکان ونوزادان

طی دوره بالینی عفونی از میوکلینیک آمریکا

 

   RSVمهم ترین عامل عفونت حاد دستگاه تنفسی در تمام سنین به ویژه در شیرخواران وکودکان است

ومهم ترین عامل برونشیولیت و پنومونی در هفته های اول تولد به خصوص در نوزادان پره ترم است . غالبا دستگاه تنفسی فوقانی و 20-30 در صد همراه دستگاه تنفسی تحتانی است. اولین علامت RSV ترشح بینی والتهاب حلق است  . هم زمان سرفه گاهی بعد از 1-3 روز ایجاد می شود در این زمان عطسه وتب خفیف اضافه می شود همراه سرفه خس خس سینه شنیده می شود . در سمع رونکای منتشر ، رال های خفیف و ویزینگ وخس خس شنیده می شود ترشحات بینی روشن وشفاف ، تب متناوب دیده می شود

رادیوگرافی ریتین در این مرحله طبیعی است . در صورت پیشرفت بیماری بیمار دچار افزایش سرفه وخس خس سینه واحساس عطش به هوا پیدا می کند و به دنبال آن افزایش تعداد تنفس ، فرورفتگی بین دنده ای  ، اتساع زیاد قفسه سینه  ، بیقراری وسیانوز محیطی  ودر صورت شدت بیماری سیانوز مرکزی  ، افزایش تعداد تنفس بیش از 70 مرتبه در دقیقه  ، سستی وبیحالی وآپنه  و در این حال جان بیمار در خطر قرار می گیرد.

رادیوگرافی ریتین در RSV که بستری شده اند  10 درصد طبیعی است .

 در 50 درصد موارد انبساط قفسه سینه دیده می شود  ، ضخیم شدن اطراف برونش ها وپنومونی انترسسیسیل در 50 درصد موارد دیده می شود ، در 10-25 درصد گرفتاری سگمانتال دیده می شود  ، ترشح مایع در پلور شایع است . تب علامت غیر دائمی است  بثورات جلدی والتهاب ملتحمه ممکن است در تعدادی از بیماران دیده شود . در شیرخواران نارس تنفس پریودیک وحملات آپنه ایجاد می شود ، در صد کمی از مرگ های ناگهانی به علت RSV  است .

RSV در افرادی که دچار اختلال ایمنی هستند در هر سنی ممکن است شدید باشد .

اتیولوژی

RSV یک ویروس RNA است با اندازه های متوسط متصل شده به غشاء ویروس می باشد  در سیتوپلاسم سلول های عفونی پیشروی می کند این ویروس متعلق به خانواده پارامیکسوویریده ها است دو گروه عمده

A & B  دارد نمونه ها برای کشت باید سریعا در یخ مرطوب به آزمایشگاه فرستاد.

اپیدمیولژی

انسان تنها منبع عفونت است  ،  انتقال معمولا به طور مستقیم و غیر مستقیم با ترشحات آلوده سرایت می کند ، ذرات وقطرات کوچکمیتوانند در طی صحبت کردن  عطسه کردن یا سرفه کردن ایجاد شوند .شخص مبتلا و میزبان مستعد باید نزدیک همدیگر باشند ( معمولا کمتر از 3 فوت انتقال می یابد )

ذرات آلوده میتوانند در سطوح برای چند ساعت ودر دست ها نیم ساعت یا بیشتر باقی بمانند ، برای کنترل عفونت باید    زنجیره منبع عفونت      ومیزبان    را قطع کنیم .

سه مسیر اصلی :    تماس   ، تراوش    ،  انتقال از راه هوا میباشد

شستوشوی دست ها  مهم ترین روش در پیشگیری است

قطرات ریزدر هوا معلق می مانند.یا در ذرات غبار قرار می گیرند وتوسط میزبان مستعد به درون سیستم تنفسی کشیده می شوند  ، عفونت توسط پرسنل بیمارستان ها با دست های آلودهمنتقل می گردد ، انتقال عفونت در مهد کودک ها هم مهم وباید مورد نظر باشد ودر افاد با اختلال ایمنی و پیوند اعضاء شدید وکشنده است .

دوره کمون

حدود 2-4 روز و غالبا 4-6 روز میباشد.

 

تست های تشخیصی

Rapid Diagnostic assay including : Immunofluorescent

Enzyme immunoassay  - Nasopharyngeal specimen

حساسیت این اسی ها 53-96 درصد و اغلب بین 80-90 درصد PCR هم درتشخیص میتوان بکار برد. با جدا کردن ویروس بوسیله کشت سلولی وShell vials

PCR   هم از حساسیت بالائی برخوردار است . نمونه ترشحات دستگاه تنفسی فوقانی به وسیله :

Nasopharyngeal Swab- Nasal Aspirate – Nasal Wash تائید تشخیص بر مبنای کشف ویروس زنده به وسیله کشت سلول است تست تشخیصی ملکولی بوسیله بکاربردن :

Reserved Transcription pcr ( RT-PCR )   خیلی حساس است . تست های آنتی ژن کمتر از کشت سلولی حساس است.

درمان

درمان علامتی است شامل جبران مایعات Hydration  گاهی لازم است وریدی باشد  ، استفاده از اکسیژن مرطوب ، اندازه گیری گاز های خون  Oxygen Saturation ABG))    ساکشن ترشحات حلق ، اگر لازم باشد لوله گذاری داخل نای Intubation & Mechanical Ventilation

Ribavirin   ریباویرین داروی ضد ویروسی بر علیه RSV  است که بصورت آئروسول در بیماران خیلی بد حال در کاهش روز های بستری در NICU  وکاهش استفاده از تهویه مکانیکی ممکن است موثر نباشد.

تجویز دوز آزمایشی اپی نفرین بصورت تزریقییا آئروسول ممکن است موجب بهبودی ویزینگ وبهتر شدن بیمار گردد.

عوامل بتا آدرنرژیک Beta-adrenergic agents   بطور روتین در ویزینگ توصیه نمیشود .

کورتیکوستیروئید اثری نداشته ونباید مصرف شود.

آنتی بیوتیک ندرتا مصرف میشود  وندرتا در عفونت های ریه وباکتریمی اندیکاسیون دارد

اوتیت مدیا ممکن است در برونشیولیت اضافه شود که برای درمان آن آنتی بیوتیک خوراکی تجویز می شود .

پیشگیری

در سال های اخیر مصرف شیر مادر به علت افزایش آگاهی اثرات مفید ان بر سلامتی وبهداشت شیرخواران افزایش یافته است .مطالعات بیشماری در مورد اثرات پیشگیری از عفونت RSV  در اثر مصرف شیر مادر ذکر شده است .

آغوز یا کلستروم شیر مادر دارای آنتی بادی های IgG&igA  که برعلیه RSV  عمل میکند ومکانیسم اثرات آن پیچیده و مولتی فانکشنال است . مطالعات متعدد نشانگر آنست که درRSV  هائی که شیر مادر مصرف کرده اند کمتر احتیاج به بستری شدن دارند  ، در مطالعه دیگر نشان داده شده که گروهی که شیر مادر مصرف نموده اند 30 مرتبه نسبت به گروهی که شیر مادر مصرف نکرده اند کمتر احتیاج به بستری شدن در بیمارستان پیداکرده اند