آسم وشرايط
بهداشتی بهتر
خلاصه
ازسال 1970 به اين طرف شيوع بيمـــــاري آسم در سطح جهاني بيش از 30%
افزايش يافته است . اين حالت در كشورهاي صنعتي به ويژه در كشورهايي كه
اخيــــــرا حالت صنعتي پيدا كرده اند بيشتر ديده مي شود. در كشور سوئد
رقم كودكــــــــان مبتلا به عوارض اتوپيك ( شامل رينيت آلرژيك ، آسم ،
اگزما ) در 12 سال اخير 2 برابر شده است
در آمريكا
سالانه 15 ميليون مراجعه سرپايي به پزشكان و بيش از 2 ميليون روز بستري
مربوط به بيماري آسم اتفاق مي افتد . همچنين سالانه بيش از 6 ميليارد
دلار به طور مستقيم و غير مستقيم هزينه بيماري آسم مي شود ، كه بيش از
80% آن مربوط به مخارج مستقيم درمان مي باشد
بيماري
آسم در حال حاضر شـــــايع ترين علت كسالت هاي مزمن به شمـــــار مي رود
و شايع ترين بيماري مزمن كودكان محسوب مي شود . افزايش قابل توجه شيوع
بيماري هاي آتوپيك از جمله آسم در كشورهاي اروپاي غربي ، آمريكا و
استراليا در سال هاي اخير اهميت دخالت عوامل محيطي را مطرح ساخته است .
در واقع پيدايش حالت آتوپيك به عكس العمل هاي متقابل ميان عوامل محيطي و
زمينه ژنتيكي فرد ارتباط دارد .
نظريه هاي
جديد رابطه ميان بهتر شدن شرايط بهداشتي جوامع به ويژه در اوايل دوران
كودكي را در اين زمينه دخيل مي داند . بر اين اساس پاكيزگي محيط زندگي و
كم شدن عفونت هاي زمان نوزادي توام با مصرف زود هنگـــــــام آنتي بيوتيك
ها براي درمان بيماري هاي خفيف و ضعيف موجب كاهش برخورد بدن با آنتي ژن
هاي ميكروبي مي گردد . در واقع برخورد با آنتي ژن هاي ميكروبي سبب تحريك
سلول هاي Th1
مي شود و نهايتا موجب عدم پايداري وضعيت
Th2
مي شود . مطالعات اپيدميولوژيك در اروپا و آفريقا نشان داده است كه زندگي
در مناطق روستايي و كشاورزي به علت افزايش خطر آلودگي باكتريال منجر به
محافظت در برابر بيماري آتوپيك مي گردد . به نظر مي رسد وقوع عفونت هاي
باكتريال و ويروسي در نوزادي و اوايل كودكي مانع از پيدايش بيماري هاي
آلرژيك از جمله بيماري آسم در زمان هاي بعد مي شود
اگر چه
نظريه هاي مختلف در اين زمينه ، مطرح مي باشد ولي عموما نقش اين عفونت ها
بر سيستم ايمني در حال تكامل نوزاد رل اصلي را ايفاد مي كند . در زندگي
داخل رحمي تماس جنين با آلرژن هاي شايع محيط كه از طريق جفت عبور مي كنند
، منجر به برتري پاسخ ايمني به سمت
Th2
مي گردد و نشان داده شده است كه در اوايل زندگي سيتسم نوزادان غير آتوپيك
به سمت پاسخ ايمني Th1
سير مي نمايد ( Immune
Deviation
) ، در حالي كه اطفال
آتوپيك دچار افزايش در واكنش
Th2
مي شوند . در اين زمينه عوامل ميكروبي علت اصلي سير به سمت
Th1
مي باشند . در حقيقـــــت مــــــاكروفاژها پس از بلعيدن ميكــــــروب ها
از خود انتركولين 12
آزاد مي سازند كه موجب آزاد سازي انترفرون
y
سلــــــول هاي Th1
و
Natural
Killer
مي شود كـــــه سبب
تغيـــــير جهت وضعيت ايــــمني كــــــــودك از حالت
Th2
به
Th1
مي شود
فرضيه هاي
اخير مبتني بر تحقيقات وسيع مي باشد كه اهميت بالانس ميان
Th1
و
Th2
را در افزايش شيوع اخير بيماري آتوپيك و آسم دخيل مي دانند . اهميت اين
مطلب از اين جهت است كه در افراد بالغ مبتلا به آتوپي و آسم وضعيت غالب
ايمونولوژيكي نوع Th2
مي باشد . در حالي كه در افراد بدون آتوپي برتري پاسخ ايمني نوع
Th1
است . شاخص حالت ايمني با برتري
Th2
فراواني سيتوكين هاي نظير انترلوكين
13,5,4
مي باشد كه در بيماران مبتلا به آسم به وفور يافت مي شود . در حاليكه در
پاسخ ايمني با برتري Th1
انترفرون y
و انترلوكين
2
حضور فراوان تر دارند . از اين جهت ، پيدايش عفونت ها در دوران كودكي سبب
مي شود تا وضعيت غالب موجود در كودكان از پاسخ
Th2
به سمت نوع Th1
هدايت شود و عدم وقوع اين نوع عفونت ها در زمان نوزادي سبب گسترش و تكامل
سلول هاي Th2
و در واقع پايداري حالت فتوتيپي آتوپي نزد كودك مي شود . مطالعات اخير در
كشورهاي اروپاي شرقي و همچنين آلمان تازه يكي شده اين فرضيه را تاييد
نموده و نشان داده است كه آسم در كودكان اول خانواده و همچنين در خانواده
هاي مرفه با شرايط بهداشتي مناسب تر بيشتر بروز مي كند . در واقع بهداشت
بهتر ، عفونت هاي كمتر ، آسم بيشتر ؟
البته در
اين فرضيه پيدايش بيماري هاي خاص آلرژيك بستگي به شرايط ارگان هدف نيز
دارد . به عبارتي براي بروز اين بيماري ها وجود كوفاكتور نيز اهميت دارد
. به عنوان مثال در مورد پيدايش بيماري آسم دخالت عفونت هاي ويروس
RSV
، قرار گرفتن در معرض آلرژن ها ، دود سيگار و آلودگي هوا احتمالا مكانيسم
تنظيم ايمني Immune
Regulation موجود
در سطح مخاط ها را تغيير مي دهد و زمينه را براي واكنش ايمني
Th2
فراهم مي سازد . براي كاهش ريسك آسم و آلـــــــــرژي در كودكان عده ای
معتقدند بايد كودكــــان با ريسك بالا ( مثلا با زمينه خانوادگي مثبت )
را در معرض محرك هايي قرار داد تا پاسخ
Th1
را تشديد نمايد . مثلا وقوع عفونت سلي ، آلودگي با ويروس سرخك ،
آلــــــودگي با ويروس هپاتيت آ و ديگر شرايطي كه احتمال آلودگي با عفونت
هاي ديگــــــر را بيشتر مي ســـــــازد مي تواند موثر باشد
|
